Yüksek faiz müteahhitleri zorluyor

ALİ ÖZTÜRK / NEFES

EKONOMİ alanında iflas ve konkordato dalgaları hızla büyürken, iç ve dış faktörler nedeniyle faiz indirimleri yine belirsizliğe yol açtı. Piyasalar adeta kilitlenmiş durumda. Zaten yüksek olan finansman maliyetleriyle zorlanan müteahhitler, yeni projeleri için faiz indirimine umut bağlamıştı; ancak bu umutlar yerle bir oldu. Müteahhitler, ilerleyen projelerinde daireleri ya maliyetine satmak, ya inşaat malzemelerini tedarikçilerinden daire karşılığı almak (barter) ya da bankalara başvurmak zorunda kaldı. Bu yıl kredi faizlerinin yüzde 25-30 seviyelerinde olması beklenirken, beklentiler yeniden yüzde 36’ya yükseldi. 2025’ten umut kesilmişken, 2026 da zor bir yıl olacağa benziyor. TÜİK verilerine göre konut satışları rekor seviyelere ulaşmış durumda; fakat bu satışların yalnızca yüzde 15’i banka kredisiyle gerçekleştiriliyor. Satılan konutların sadece yüzde 29’u ilk el konut olarak kaydediliyor. Toplam satışların yüzde 85’i nakit gerçekleşirken, “faiz indirimi olursa bu fiyata ev alamam” diyen son aylarda konuta yönelen alıcılar, son gelişmelerle adeta şaşkına döndü. İstanbul’da ortalama konut fiyatları 6 milyon liraya dayandı. Eğer bu fiyat aralığında bir konut bulursanız ve yarısı için nakdiniz olsa dahi, aylık yüzde 2.95 olan en düşük faizli konut kredisi ile 3 milyon TL için 120 ay boyunca minimum 91.287 TL faiz ödemeniz gerekiyor.

BU FAİZLE KİM ALABİLİR?

Piyasada ‘Faiz oranlarının yüzde 2’nin altına düşeceği’ beklentisi suya düşerken, 2025 başında beş banka yüzde 3’ün altında faiz oranı sunmuştu. Ancak son gelişmelerle kamu bankaları, şu an için yüzde 3.09-3.64 arasında kredi veriyor ve bu krediyi almak için birçok koşulu yerine getirmek gerekiyor. En düşük faizli krediyi aylık yüzde 2.95 ile bir özel banka verirken, ikinci en düşük faiz oranı ise aylık yüzde 3.05 ile bir başka özel bankada sunuluyor. Kredi tutarını azaltarak 2 milyon TL kredi kullanmanız halinde bile, 120 ay boyunca 60.858 TL, yani 25 yıllık bir öğretmenin maaşından fazla taksit ödemeniz gerekmekte.

Bizim ‘rekor kırıyoruz’ havamız yok

KREDİ faizleri, hem bireysel alıcıları hem de inşaat sektörünü zor durumda bırakırken, “Faizler düşerse ev fiyatları artar, bir daha daire alamam” diyen son altı ayda ev alanlar, piyasalardaki gelişmelerle hayal kırıklığına uğradı. İstanbul Umum Emlak Komisyoncuları Esnaf Odası Başkanı Nizamettin Aşa, piyasada bu yıl bir açılma beklemediği ve rekorlara rağmen zorlukların devam ettiğini ifade etti.

İTO Konut İnşaatı Meslek Komitesi üyesi Naci Ay, konut satışlarındaki rekor rakamları, “Rekorlar bize yansımıyor, rekor havası yok” şeklinde değerlendirdi.

İnşaatçı barter’a sığındı

MÜTEAHHİTLER, bankalardan yüzde 60-70 oranındaki faizlerle finansman kredisi kullanmaktan kaçınıyor. Konut kredisi faizlerindeki düşüş de geciktiği için, kredili daire satışı bir türlü artış göstermiyor. Bu durum, inşaatçıları son zamanlarda barter yöntemine yönlendirdi. Müteahhitler; beton, kapı, pencere, asansör gibi ürünlerde tedarikçilerine nakit yerine inşaattan daire veriyor. Projeler giderek daha fazla barter yöntemi ile sürdürülebilir hale geliyor. Anadolu Yakası Müteahhitler Derneği Başkan Yardımcısı ve mimar Ahmet Erkurtoğlu, “Bu yöntemle birçok müteahhit projelerini sürdürebiliyor. Hatta bazı inşaatçılar, projelerde ellerindeki dairelerin yarısını tedarikçilere verip, minimum nakit harcaması ile inşaatı bir aşamaya getiriyor” dedi.