Yandaşın konforlu yaşamı: Milyarlarca gelir, sıfır vergi!

İktidarın vergi adaletine bakışı net: Küçük esnafa sıkı denetim var fakat her yıl kamudan milyarlarca lira gelir garantisi alan büyük müteahhitler için yok. Otoyol, köprü, havalimanı, hızlı tren hatlarını yapan ve Hazine’den gelir garantisi alan inşaat firmalarının çoğu, 2024 yılında yine vergi ödemedi. Bu durum, 2019, 2020, 2021, 2022 ve 2023 yıllarında da değişmedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçtiğimiz yıl Haziran ayında gerçekleştirilen ‘vergi reformu’ çalışmalarında büyük mükellef olan ve yap-işlet-devret ihalelerini kazanan şirketlerin Kurumlar Vergisi oranını yüzde 25’ten yüzde 30’a çıkarma önerisinde bulunmuştu. Ancak bu firmaların, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan bir raporda vergi beyanında bulunmadıkları tespit edildi.

Bu konuyu özetle hatırlayalım…

44 İNŞAAT FİRMASINDAN 7’Sİ VERGİ VERMİŞ

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve kısmı kamuoyuna sızdırılan çalışmada, özellikle 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun ve 6428 sayılı Sağlık Bakanlığı tarafından Kamu Özel İş Birliği Modeli ile tesis yaptırılması ve hizmet alımına ilişkin kanun kapsamında bulunan şirketlerin Kurumlar Vergisi oranının yüzde 25’ten, yüzde 30’a çıkarılması önerilmişti. Raporun sonunda şu bilgiye yer verilmiştir:

“Bu kapsamda toplam 44 mükellef bulunduğu belirlenmiştir. 2023 yılı içerisinde bu mükelleflerden yalnızca 7’si 12.6 milyar lira matrah beyan etmiş ve bu tutar üzerinden 2.8 milyar lira Kurumlar Vergisi tahakkuk etmiştir. Geriye kalan 37 mükellef ise matrah beyan etmemiştir.”

Yani Hazine’den gelir garantisi verilen yıllardır tartışma konusu olan köprü, otoyol, hızlı tren garları ve havalimanlarını işleten müteahhitlerin sadece 7’si az da olsa vergi ödemekteymiş. Diğer 37 mükellef ise matrah beyanında bulunmuyor.

Bu durumu ilk kez 25 Haziran 2024’te yazmıştım. Vergi levhaları kontrol edildiğinde, geçsek de geçmesek de, kullansak da kullanmasak da hepimizin cebinden çıkan paralarla finanse edilen bu yolları işleten büyük müteahhitlerin yıllardır tek kuruş vergi ödemedikleri gözler önüne serilmişti.

Artık 2024 yılına ait veriler vergi levhalarına yansımaya başladı.

Peki, Şimşek’in gururla “5 puan vergilerini artırdık”</strong; dediği müteahhitler, bu yıl vergi ödeyecek mi?

VERGİYİ BİZ ÖDEDİK, GELİR ONLARA

Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi, ve Göçay firmalarının ortaklığında kurulan Otoyol AŞ, 2024 yılı içinde matrah beyan etmedi. ERG Otoyol AŞ, Ankara-Niğde otoyolunu işletmektedir ve o da vergi beyanında bulunmayanlar arasında. Limak, Cengiz ve Kolin İnşaat’ın kurduğu ATG Ankara Tren Garı İşletmeciliği AŞ’nin vergilerinde de herhangi bir rakam görünmüyor.

Kuzey Marmara Otoyolu’nun Avrupa bölümünü işleten Avrupa Otoyolu Yatırım ve İşletme AŞ’nin 2024 yılı vergi beyannamesinde ‘matrahsız’ ifadesi yer alıyor. Bu yolun Asya yakasındaki kısmını işleten KMO Anadolu Otoyolu İşletme AŞ’nin vergi durumu da aynı şekilde. Sıfır vergi. Şirketin sahipleri ise kamuoyunda ‘5’li çete’ olarak bilinen Cengiz, Kolin, Kalyon ve Limak’tan oluşmakta.

Menemen-Bergama otoyolunu işleten İKA İzmir Otoyol Yatırım ve İşletme AŞ ile Çanakkale köprüsünü işleten Çanakkale Otoyol ve Köprüsü İnşaat Yatırım ve İşletme AŞ de vergi vermeyenler arasında. Rönesans Sağlık Yatırımları AŞ, Gaziantep, Başakşehir Çam ve Sakura, Adana, Bursa, Elazığ Fethi Sekin ve Yozgat şehir hastanelerini yapıp işleten firma olarak 2024’te de matrah beyanında bulunmamıştır.

En dikkat çekici örnek ise Bursa, Balıkesir, Çanakkale ve Yalova’nın elektrik dağıtımını yapan Uludağ Elektrik Dağıtım AŞ. Bu 5 ilde yaşayan binlerce vatandaş, faturalarını aslında İngilizler üzerinden ABD’ye ödemektedir. Nasıl mı? 2017 yılında Limak, özelleştirme ihalesiyle dağıtım işini devraldı. Limak, 1 Nisan 2022 tarihinde tüm hisselerini İngiltere merkezli ACTIS yatırım fonuna sattı. ACTIS, 2024’te Amerikan General Atlantic adlı fona devredildi. Rekabet Kurulu da bu işlemi onayladı. Yıllardır vergi vermeyen bu şirketin 2024 yıllık kayıtlarında da verginin karşısında ‘matrahsız’ durumu devam etmekte.

60.2 MİLYAR LİRA ÖDENDİ

Öte yandan, 2024 yılında yalnızca köprü ve otoyollar için Hazine’den ödenen garanti miktarı 60 milyar 294 milyon lira olarak açıklandı. Son 3 yılda ise bu rakam 153 milyar lira olarak kaydedildi. Önümüzdeki 3 yıl içerisinde bu miktarın iki katına çıkarak 328 milyar 490 milyon liraya ulaşması bekleniyor.

Özetle, şu anda “vergi vermeyenlerin canını okuruz”</strong; diyerek bakkalları, lokantaları, büfeleri, kafeleri sıkı takip eden Şimşek ve ekibi, bütçeden milyarlarca lira aktarılan büyük müteahhitleri göz ardı etmeye devam ediyor. Acaba bu garanti sözleşmelerinin altında bilinmeyen detaylar mı var? Vergiden muaf mı kaldılar?