Vatandaşların yalnızca yüzde 33’ü hayatından memnun

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

Türkiye’deki bireylerin yalnızca yüzde 33’ü “Hayatımdan memnunum” derken, yüzde 50’si “Yorgunum” ifadesinde bulunuyor; bu durum, ülke çapında en baskın duygu haline gelmiş durumda. Türkiye, 12 yıl öncesine göre mutluluk skorunda 40 puan kaybetti. Ülkenin yalnızca yarısı “mutluyum” diyebiliyor.

Ayrıca, Türkiye’deki bireylerin yüzde 68’i “2024 yılında hane harcamalarımı azaltmak durumunda kaldım” açıklamasında bulundu. Sadece yüzde 12’si “Sene içerisinde masraflarımı dengeleyip tüm giderlerime yetişebiliyorum” diyebildi. Bu durum, genel olarak karamsar bir tablo ortaya koyuyor.

Ipsos Türkiye’nin “2024 Alışverişçi Yıllığı: 7 Soruda Suyun Üstünde Kalan Türkiye” araştırmasına göre, 2024 sonunda geçmiş iki yıldan daha düşük bir enflasyon oranı tahmin ediliyor ve bu durum hane harcamalarında da kendini gösteriyor. Ortalama olarak, haneler geçen yıl bir önceki yıla göre hızlı tüketim ürünü harcamalarını yüzde 68 artırdı.

AZ ET ALIYORUZ

Türkiye’deki hanelerin yüzde 32’si enflasyon artışını çok aşmadan, yüzde 43’ü ise ortalama enflasyon değerini aşarak yılı tamamladı. Harcamalarını daha az artırarak geçirenler, genel olarak sınırlı bir bütçeyle hareket etmeye özen gösteriyor ve dışarıda yeme-içme ile tekstil ve e-ticaret gibi harcamalarını minimize ediyor.

Sonuç olarak, vatandaşlar geçen yıla kıyasla 33 kez daha az hızlı tüketim ürünü alışverişi yapıyor ve daha fazla harcama yapanlara göre özellikle et ürünleri, kişisel bakım ve temizlik ürünleri alımında büyük kısıtlamalara gidiyor.

Pandemi sürecinde belirgin bir şekilde azalan alışveriş sıklığı, 2024’te tekrar artmaya başladı. Haneler 2023’te yılda 202 kez hızlı tüketim ürünü alışverişi yaparken, bu sayı 2024’te 219 kez oldu. Ancak bu artış, toplamda daha az ürün alımıyla sonuçlandı; yani, daha sık alışverişe çıkıp daha az ürün aldık.

‘BORCUMU ÖDEYEMİYORUM’

Türkiye’deki haneler geçen yıl hızlı tüketim ürünü harcamalarının yüzde 46’sını kredi kartıyla gerçekleştirdi. Eylül 2024’ten bu yana, kredi kartı nakit ödemeden daha fazla kullanılıyor. Ancak kartla yapılan alışverişlerin artırdığı borçlanma, önemli bir stres kaynağı haline geliyor.

Vatandaşların yüzde 85’i “Kredi kartı borcumun tamamını ödeyemiyorum” açıklamasında bulundu. 2024 yılında “iyi fiyat için indirim marketi” alışveriş trendi yeniden ortaya çıktı. İndirim marketlerine olan ilgi önemli bir artış gösterdi. 2025’in ilk üç ayında görülen hareketler, 2024 yılının izinden gidecek bir eğilime işaret ediyor. Tüketici hayatında kaliteli bir kolaylaşma bekleniyor. Ancak geleceğin belirsizliği ve umut eksikliği, bireylerin yalnızca bugünü düşünerek hareket etmelerini ve harcamalarını olumlu yönde etkiliyor.