Kardiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Ahmad Huraıbat, kalp kriziyle ilgili önemli bilgileri paylaştı.
Dr. Huraıbat, “Kalp krizi ya da tıbbi adıyla miyokard enfarktüsü, kalp kasının yeterince oksijen alamaması nedeniyle hasar görmesi veya ölmesiyle sonuçlanan ciddi bir acil durumdur. Kalbin düzgün çalışabilmesi için oksijenle zenginleştirilmiş kan gereklidir.” dedi.
Kalp krizinin en yaygın nedenlerinden birinin koroner arterlerde meydana gelen ani bir tıkanıklık olduğunu vurgulayan Huraıbat, bu tıkanıklığın genellikle “ateroskleroz” adı verilen damar sertliği sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıktığını anlattı.
Ateroskleroz, damar duvarlarında kolesterol, yağ, kalsiyum gibi maddelerin birikmesiyle plaklar oluşmasına neden olur ve bu plaklardan biri yırtıldığında kan pıhtısı oluşarak damarları tıkayabilir ve böylece kalp krizi riski doğar.
‘Kalp Krizi Tek Bir Nedene Bağlı Ortaya Çıkmaz’
Dünyada kalp krizinin önemli bir ölüm nedeni olduğuna dikkat çeken Dr. Huraıbat, “Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, her yıl yaklaşık 18 milyon insan kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir ve bu ölümlerin önemli bir kısmı kalp krizinden kaynaklanıyor. Kalp krizi, tek bir nedene dayanmaz; risk faktörlerinin birleşimi, kalp krizi geçirme olasılığını artırır.” ifadelerini kullandı.
Risk Faktörleri
Dr. Huraıbat, kalp krizi risk faktörlerini değiştirilebilir ve değiştirilemez olarak iki grupta değerlendirdi:
Değiştirilebilir risk faktörleri:
- Sigara ve tütün ürünleri kullanımı: Damarları daraltarak oksijen taşıma kapasitesini azaltır.
- Hipertansiyon: Damar çeperlerinde hasar oluşturarak kalbin iş yükünü artırır.
- Yüksek kolesterol: LDL kolesterolün yüksekliği damar tıkanıklığına yol açar.
- Diyabet: Kan damarlarının iç yüzeyine zarar vererek riski artırır.
- Obezite: Karın çevresinde toplanan yağlar, metabolik sendromu tetikler.
- Fiziksel aktivite azlığı: Egzersiz yetersizliği kalp-damar sisteminin zayıflamasına neden olur.
- Kötü beslenme alışkanlıkları: Yüksek oranda doymuş yağ, şeker ve tuz içeren gıdalar kalp sağlığına zarar verebilir.
- Aşırı alkol tüketimi: Kalp ritim bozukluklarına yol açabilir.
- Kronik stres: Uzun süre yüksek kalan stres hormonları kalp üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
Değiştirilemez risk faktörleri:
- Yaş: 45 yaş üzeri erkekler ve 55 yaş üzeri kadınlarda risk artar.
- Cinsiyet: Erkeklerde daha erken yaşta görülürken menopoz sonrası kadınlar da risk altındadır.
- Ailede kalp hastalığı öyküsü: Genetik yatkınlık riski artırır.
- Etnik köken: Bazı gruplarda kalp hastalıkları daha sık görülmektedir.
‘Bu Belirtilere Dikkat Edin’
Kalp krizi belirtilerinin kişiden kişiye değişebileceğini belirten Dr. Huraıbat, klasik belirtileri sıraladı:
- Göğüs ortasında baskı hissi, sıkışma veya ağrı (genelde 20 dakikadan uzun süreli olur)
- Ağrının sol kola, sırta, boyuna, çeneye veya mideye yayılması
- Nefes darlığı
- Soğuk terleme
- Mide bulantısı veya kusma
- Baş dönmesi veya bayılma hissi
Dr. Huraıbat, kalp krizinin bazen belirti göstermediğini, bu durumun özellikle kadınlarda, yaşlılarda ve diyabet hastalarında daha sık görüldüğünü sözlerine ekledi.
‘Kalp Krizi Anında Yapılması Gerekenler’
Kalp krizi geçiren birine müdahalede zamanın kritik olduğuna dikkat çeken Dr. Huraıbat, acil servisin aranmasının önemini vurguladı.
“İlk bir saat içinde müdahale hayati önem taşır. Hemen 112 acil servisini arayın, hastayı kendi araçla götürmek yerine ambulans çağırmak daha güvenli olacaktır. Eğer kişi bilinci açıksa, bir aspirin (300 mg) verilmesi faydalı olabilir.” dedi.
Hastanın sakinleştirilmesi ve hareket ettirilmemesi gerektiğini belirten Huraıbat, temel yaşam desteği bilgisi olan birinin müdahale etmesi gerektiğini söyledi.
‘Kalp Krizinden Korunma Yolları’
Kalp krizinden korunmak için yaşam tarzının değiştirilmesi gerektiğini ifade eden Dr. Huraıbat, sağlıklı beslenmenin önemini vurguladı:
- Taze sebze, meyve, lifli gıdalar, balık ve sağlıklı yağlar (zeytinyağı) tercih edilmeli.
- Haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz önerilmektedir.
- Sigara tüketiminden kaçınılmalı.
- Kilo kontrolü önemlidir; bel çevresi erkeklerde 94 cm, kadınlarda ise 80 cm’nin altında olmalıdır.
- Tansiyon, şeker ve kolesterol düzenli olarak kontrol ettirilmeli.
- Stres yönetimi önemlidir; meditasyon ve nefes egzersizleri faydalı olabilir.
Dr. Huraıbat kalp dostu gıdaları da şu şekilde sıraladı:
- Omega-3 zengini balıklar (somon, sardalya, uskumru)
- Zeytinyağı
- Kuruyemişler (ceviz, badem, fındık)
- Tam tahıllar ve yulaf
- Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)
- Renkli sebzeler ve meyveler (antioksidan kaynağı)
