Ankara Üniversitesi’ndeki (AÜ) araştırmacılar, ses analizi yoluyla akciğer kanserini erken aşamada tespit edebilen yapay zekâ destekli bir uygulama geliştirdi.
AÜ Kök Hücre Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Haydar Ankışhan liderliğinde gerçekleştirilen çalışmada, çeşitli alanlardan uzmanların katkılarıyla akciğer kanserinin erken tanısına yönelik önemli adımlar atılmakta. Uygulamanın tanıtımı, AÜ Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi’nde yapıldı.
Akciğer kanserinin genellikle ileri dönemlerde teşhis edildiğini ve bunun ölüm oranlarını artırdığını dile getiren Doç. Dr. Ankışhan, “Çalışmalarımız erken teşhis üzerinde yoğunlaşıyor. Ses yapısını, akciğer anatomisini ve dolaşım sistemlerini değerlendirerek sesin kanser hakkında bilgi verebileceğini düşündük. Sonuç olarak, yaklaşık 1,5 yıldır sürdürdüğümüz çalışmalar neticesinde, birinci evrede yüzde 90 üzerinde doğruluk oranına ulaştık.” şeklinde konuştu.
Uygulamanın işleyişine dair bilgi veren Ankışhan, doğal ortamlarda kaydedilen seslerin özel sinyal işleme ve yapay zekâ yöntemleriyle analiz edildiğini vurguladı.
Toplanan verilerin ayrıştırılarak anlamlı hale getirildiğini ve böylece hastalık tespitinin gerçekleştirilebildiğini ifade etti.
Proje ekibinden AÜ Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Mustafa Yenigün, akciğer kanserinde erken teşhisin kritik öneme sahip olduğunu belirterek, “Düşük maliyetli ve hastaya zarar vermeyen bir yöntem geliştirmek istiyoruz.” dedi.
Çalışmanın 50 kanser hastası ve 50 sağlıklı katılımcı üzerinde yürütüldüğünü aktaran Yenigün, “Her kişiden iki dakikalık ses kaydı alındı. Yapılan analizler sonucunda yüzde 90 ila yüzde 92 oranında doğruluk sağladık.” açıklamasında bulundu. Hasta sayısının artırılmasıyla hata oranının daha da azalacağını ifade etti.
Uygulamanın ses değişimlerini analiz ettiğini söyleyen Yenigün, “Akciğerde oluşan kitleler havayollarında değişikliklere neden oluyor. Bu değişimler ses frekansı ve rezonansında farklılıklara yol açıyor. Geliştirdiğimiz sistem bu değişiklikleri algılayarak kanser riski konusunda uyarı sağlıyor.” dedi.
Uygulamanın kullanım süreci hakkında bilgi veren Yenigün, yeterli verinin toplanmasının ardından sistemin 2-3 yıl içinde tarama programlarına entegre edilebileceğini, yasal süreçlerin aşılması durumunda ise 1-2 yıl içerisinde aktif olarak kullanılmaya başlanabileceğini belirtti.
