Trump'ın Kararı Brezilya'yı Sarsıyor

ABD Başkanı Donald Trump’ın Brezilya ürünlerine yüzde 50 gümrük vergisi uygulama kararı, Latin Amerika’nın en büyük ülkesinin ABD ile olan ilişkilerini gererken, Brezilya realinin değer kaybetmesine neden oldu.

Trump, sosyal medya üzerinden paylaştığı mesajında, bu kararın “kısmen Brezilya’nın özgür seçimlere ve Amerikalıların ifade özgürlüğüne yönelik sinsi saldırıları” nedeniyle alındığını ifade etti.

Ayrıca Trump, doğrudan siyasete atıfta bulunarak, kendisi gibi aşırı sağ görüşlü eski Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya destek verdi. Bolsonaro, 2022 seçimlerin ardından bir darbe girişiminde bulunduğu iddiasıyla yargılanıyor ve Trump’tan sıkça yardım istemişti.

Piyasalar Sarsıntıda

Trump’ın açıklamaları sonrasında Brezilya reali, ABD doları karşısında yaklaşık yüzde 3 değer kaybı yaşadı. Ayrıca, öncelikle Brezilya hisse senetlerini izleyen en büyük ABD borsa yatırım fonu olan iShares MSCI Brazil ETF, işlem sonrası dönemde yüzde 2 düştü.

Daha önce Trump’ın nisan ayında duyurduğu “karşılıklılık” tarifeleri çerçevesinde Brezilya, yüzde 10’luk asgari vergi uygulanması planlanıyordu. Ancak Trump’ın son açıklaması, daha önce belirtilen oranlardan ilk önemli artışı işaret ediyor.

Bu karar, ABD ile mal ticaret fazlası bulunmayan Brezilya’ya uygulanması nedeniyle Trump’ın özel bir memnuniyetsizlik duyduğunu gösteriyor.

Lula’dan Yanıt

Trump’ın açıklamalarının ardından, merkez sol görüşlü Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, Maliye Bakanı Fernando Haddad, Dışişleri Bakanı Mauro Vieira ve Sanayi ve Ticaret Bakanı Genel Yardımcısı Geraldo Alckmin’i başkanlık sarayında acil olarak toplantıya çağırdı.

Lula, sosyal medya hesabından Brezilya’nın “hiç kimseden talimat almayacağını” vurgulayarak, darbe girişimiyle ilgili davanın ülkenin adalet sistemine ait bir mesele olduğunu ve “herhangi bir müdahaleye karşı duracaklarını” ifade etti.

Lula, “Herhangi bir tek taraflı vergi artışına karşılık verilecektir” diyerek, “Brezilya halkının çıkarlarının egemenliği, saygısı ve tavizsiz savunusu dünya ile ilişkilerimizin rehberidir” mesajını verdi.

ABD, Brezilya’nın İkinci En Büyük Ticaret Ortağı

ABD, Çin’in ardından Brezilya’nın en büyük ikinci ticaret ortağı konumunda ve bu kadar yüksek bir tarife oranı, Brezilya’nın bazı sektörlerine ciddi zararlar verebilir.

Morada Capital CEO’su Felipe Arslan, “Çelik ürünleri, ulaşım ekipmanları, inşaat makineleri ve metal dışı mineraller gibi ürünler, Brezilya’nın ABD’ye yaptığı ihracatın önemli bir kısmını oluşturuyor.” dedi.

Bu durum sonrası, Brezilyalı uçak üreticisi Embraer’in hisseleri yüzde 9’a varan oranlarda düştü.

Ekonomik etkilerin yanı sıra analistler, tarifelerin siyasi sonuçlarına da dikkat çekiyor. UBS Global Wealth Management Brezilya Makroekonomi Şefi Solange Srour, “Bu sadece bir ticaret meselesi değil, tarifeler ülkeler arasındaki kurumsal ilişkilerin zarar gördüğünü gösteriyor. Yüzde 50’lik tarife birçok durumda ihracatı imkansızlaştırabilir.” yorumunu yaptı.

BRICS Zirvesi ve Bolsonaro Davası

Trump’ın açıklaması, Rio de Janeiro’da düzenlenen BRICS zirvesinin ardından gerçekleşti. Zirvede BRICS liderleri, ticareti olumsuz etkileyen tarifeleri ve İran’a yönelik askeri saldırıları eleştirmişti.

Trump, Bolsonaro’yu destekleyerek Brezilya’yı eski liderine siyasi baskı uygulamakla suçladı ve “Bu dava sona ermeli, bu bir cadı avı ve derhal bitmelidir!” ifadelerini kullandı.

Trump ayrıca, Dijital Ticaret faaliyetlerine yönelik “devam eden saldırılar” nedeniyle ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer’e, Brezilya hakkında potansiyel haksız ticaret uygulamalarını araştırmak amacıyla 301. Madde soruşturması başlatma talimatı verdi. Bu soruşturma, Brezilya’ya karşı ek cezai tedbirlerin önünü açabilir.

ABD’nin Ticaret Fazlası Mevcut

Brezilya, Trump’ın hedef aldığı ülkeler arasında ABD ile ticaret açığı veren birkaç ülkeden biri olarak öne çıkıyor. 2024 yılında Brezilya, ABD’den 44 milyar dolarlık ürün ithal etmesi beklenirken, ABD’ye ihracatının ise yaklaşık 42 milyar dolar düzeyinde olması öngörülüyor.

ABD, artan et ihtiyacını Brezilya’dan yaptığı ithalatla karşılıyor. 2024’te, ABD’nin Brezilya’dan 1,4 milyar dolarlık sığır eti ithal etmesi planlanıyor ve 2025’in ilk beş ayında bu rakam, 2024’ün aynı dönemini geçebilir.

Brezilya, ayrıca ABD’de yetiştirilemeyen tropikal ürünler olan kahve ve kakao gibi ürünlerin önemli tedarikçisi konumunda. ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre, geçtiğimiz yıl ABD’nin Brezilya’dan ithal ettiği kahve miktarı 2 milyar dolara yaklaştı.