Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde çiftçiler, yükselen maliyetler yüzünden zor durumda. Daha önce hububat alım fiyatlarına yapılan zamlara tepki olarak CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in miting düzenlediği Hayrabolu’da çiftçiler, karşılaştıkları sorunları dile getirdiler.
Çiftçilerin ortak endişeleri arasında yüksek girdi maliyetleri, yakıt fiyatlarının sürekli artışı, devlet desteklerinin azalması ve tarım sektöründe genç iş gücünün yok denecek kadar az olması yer alıyor.
Kılıçlar köyünde emekli öğretmen olan çiftçi Ahmet Aydın, kuraklık sorununu örnek vererek şunları söyledi:
– “İklim değişikliği ve küresel kuraklık bizi ciddi anlamda zora soktu. Diğer bir sorun ise girdi maliyetleri. Biz ayçiçeği ve buğday ekiyoruz. İki kalem gelirimiz var. Enflasyona oranla gelirimiz yalnızca yüzde 20 artırılıyor, ama girdi maliyetlerimiz sürekli yüksek.
– Mesela son dönemde gelişen İran-İsrail savaşı sonucu 15 liraya aldığımız gübre, bugün 27 lira. Yarın ne olacağını bilemeyiz. Bütün girdilerimiz çoğunlukla ithal ve her yıl genelde yüzde 80 ile 100 oranında zamlanıyor.
– İki kalem gelirimiz yüzde 20 artarken, her yıl enflasyona yenik düşüyoruz. Yakıt fiyatları sürekli artıyor; hem mazot hem gübre 50 lirayı geçmiş durumda. Artık bu sektörde genç nüfus kalmadı, köydeki yaş ortalaması 60’tan yüksek.
– Traktörün kontağını kapattıktan sonra bu işi yapacak kimse kalmayacak. Gençleri bu mesleğe çekmek gerekiyor, ama bunun için yeterli gelir elde etmeleri şart. Gençlerin bu sektöre yönelmesi için kazançlarının yeterli olması lazım.
– Girdi maliyetleri arttıkça, gelirlerimiz düştükçe gençler bu alana ilgi göstermiyor. Bu yıl uygulanan bir politika ile destekler de yarıya düştü.
– Geçen yıl 1 lira olan destek, bu yıl 70 kuruşa düştü. Biz kontak kapattıktan sonra geriye hiç kimse kalmayacak. Çevremize baktığımızda, genç nüfus neredeyse yok. Sadece 4 gencimiz var ama onlar da 50 yaşın üzerinde. Gerçekten çiftçilikle uğraşıyorlar ve iş bittikten sonra bu sektörü yaşatacak kimse kalmayacak.”
‘TARLALARIMIZ ELİMİZDEN GİDİYOR’
Ahmet Aydın’ın kardeşi ve aynı zamanda mali müşavir olan Nezih Aydın ise girdi maliyetlerinin çok yüksek, fiyatların ve desteklerin son derece düşük olduğunu belirterek şunları ifade etti:
– “Son zamanlarda tarlalarımız elimizden kayıp gidiyor. Özellikle tarımla uğraşmayan ve başka kaynaklarla gelir elde edenler, burada bizim tarlalarımızı satın alıyor. Hatta yurt dışından gelenlerin bile olduğu iddia ediliyor. Küçük çiftçilerin yok olmasına neden oluyor.
– Bunun önüne geçmek için tarım arazilerinin büyüklüğünün sınırlanması gerektiğini düşünüyorum. Mevcut fiyatlarla yeni tarla alma imkanımız kalmadı.
– İşimizi büyütemediğimiz için ölçek ekonomisinde kârlı bir şekilde çalışamıyoruz. En büyük sorunlarımızdan biri, yeni araziler alamamak.
– Ben de ayçiçeği ve buğday ekiyorum. Gerçek enflasyonun yüzde 50’nin üzerinde olduğu bir dönemde, buğdayda sadece yüzde 20 fiyat artışı verilmesi bizi enflasyona karşı zayıf bırakıyor. Son dönemdeki İran-İsrail savaşı ile gübre fiyatları neredeyse iki katına çıktı. Son 10 günde fiyatlar yüzde 60-70 oranında arttı.
‘SORAN OLMADI’
– Son 10 gün içinde mazota iki zam geldi. Ancak buğdayımızın taban fiyatı yine aynı, 13,5 lira. Toplamda 60 milyon lira yatırdığımız bir sermaye var ve bu yıl kuraklık nedeniyle 300-400 kilo gibi çok düşük bir rekolte bekliyoruz.
– Yani 60 milyon lira yatırıp bu yıl 1 milyon lira kazanmak sürdürülebilir bir iş olmaktan çıkıyor. Buğdayımız biçilmek üzere.
– Kimse gelip ‘Sizin buğdayınızın durumu nedir? Veriminiz ne? Bu yıl para kazanacak mısınız?’ diye sormadı. Ne devletten ne de muhalefetten bu konuda bir hayat belirtisi yok.”
