Tabelada Zombi Şirketlerin Sayısı Artıyor

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

Faaliyet göstermeyen ancak tabela üzerinde varlık gösteren şirketlerin sayısı giderek artıyor. Yakın izleme altındaki krediler ve batık kredilere devredilen takip dosyalarıyla birlikte sorunlu kredilerin toplam hacmi 2 trilyon liraya yaklaşıyor. Bu durum, şirketlerin nakit döngüsünde büyük bir sıkıntı yaşandığını gözler önüne sererken, zombi krediler (ön izlemedeki, yakın izleme ve yapılandırılan krediler) kredi hacminin yüzde 15’ine ulaşmış durumda. Bankalardaki kredi kanallarının kapanmasıyla birlikte nakit döngüsünde ciddi bir daralma yaşanıyor.

Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) raporuna göre, 2025 Mart itibarıyla yakın izleme altındaki krediler 1 trilyon 463 milyar liraya ulaşırken, batık kredilerin miktarı 431 milyar 768 milyon lira, varlık yönetim şirketlerine devredilen takip dosyalarının ise 15 milyar TL civarında olduğu belirtiliyor. Sorunlu kredilerin toplamı 1 milyar 910 milyar lirayı buluyor. Firmalar, konkordatolar ve borç yapılandırmaları gibi yöntemlerle zor şartlar altında ayakta kalmaya çalıştıkça zombi şirketlerin sayısı artıyor.

Yüzde 20'ye Çıktı

Türkiye'deki firmaların yaklaşık yüzde 20’sinin zombi şirket kategorisine girdiği bildirilmekte. Bu oran, üretim kapasitesine sahip ama finansal açıdan sıkıntıda olan şirketlerin sistemde adeta “yaşayan ölü” gibi varlık gösterdiğini ifade ediyor. Sürdürülemez borç yapılarıyla sistemde kalmaya çalışan bu firmalar, hem bankaların bilançolarını zorlamakta hem de sağlıklı şirketler üzerinde haksız rekabet oluşturmaktadır. Toplum Çalışmaları Enstitüsü’nün araştırmalarına göre, Türkiye’de her 5 şirketten biri, faaliyetlerini organik bir şekilde değil, sürekli zarar, borçlanma ve yapay desteklerle sürdürmekte.

2025 Çöküş Yılı Olabilir

Ekonomist Erol Taşdelen, 2025 yılının Türkiye'de reel sektör için “tarihi çöküş” yılı olabileceğini belirtiyor. Makro göstergeler büyümeyi işaret etse de, mikro düzeyde pek çok firma iflasın eşiğinde bulunuyor. Kredi takip tutarlarının rekor seviyelere ulaşması ve icra dairelerinin iş yükü her geçen gün artarken, ekonomik sistemde “yaşayan ölü” durumuna gelmiş zombi şirketler çoğalmaya devam ediyor. Konkordato ilan eden büyük firmaların listesi uzadıkça uzuyor.

Yüzde 15: Şirketler nakit döngüsünde yoğun bir tıkanıklık yaşarken, zombi krediler toplam kredi hacminin yüzde 15’ine ulaşmış durumda.

1.9 Trilyon TL: Yakın izleme altındaki 1.5 trilyon lira, 431.8 milyar liralık takipteki kredi ve varlık yönetim şirketlerine devredilen 15 milyar TL ile sorunlu kredilerin toplamı 1.9 trilyon lirayı aşmaktadır.

En Yüksek Oran Tekstilde

Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) yayımladığı son rapora göre, Türkiye zombi şirket oranında dünya genelinde ilk sırada yer almakta. Uzmanlar, bu şirketlerin piyasada rekabeti bozduğunu ve ekonomide verimlilik kaybına neden olduğunu ifade ediyor. IMF’nin verilerine göre, Türkiye’deki şirketlerin yaklaşık yüzde 13’ü, borçlarını ödeyemezken, devlet teşvikleri ya da kredilerle faaliyetlerine devam eden zombi şirket statüsü taşımakta. Zombi şirket oranının en yüksek olduğu sektör ise yüzde 25 ile tekstil, onu yüzde 20 ile inşaat ve yüzde 15 ile lojistik izlemekte. Bu sektörlerdeki firmalar, artan hammadde ve enerji maliyetleriyle birlikte yükselen kredi faizleri nedeniyle ciddi bir mali baskı altında kalıyor.