Bugün 13 Mayıs 2025. Tam 11 yıl önce, Manisa’nın Soma ilçesinde cumhuriyet tarihinin en büyük işçi katliamı gerçekleşti. Özelleştirilen maden ocağında 301 işçi, sermayenin kâr hırsı yüzünden hayatını kaybetti.
Şirket, devletin elinden aldığı ocağı üretimi iki katına çıkarmak amacıyla çalıştırdı ancak iş güvenliği maliyetlerini düşürdü. Gaz maskeleri işlevsizdi ve havalandırma yetersizdi. Dayıbaşılık sistemiyle işçilere baskı yapıldı ve “hadi hadi” emirleriyle üstün bir tempoya zorlandılar. Denetimler ise göstermelik kalırken, yaşam odası dahi bulunmayan ocak ‘uygun’ olarak değerlendirildi.
Yargı Süreci: Bir Hukuk Tiyatrosu
Katliam sonrası açılan dava, siyasi müdahaleler nedeniyle neredeyse bir hukuk tiyatrosuna dönüştü. Mahkeme heyetleri değişti ve sanıklar ‘taksirle’ cezalandırıldı. Şirketin sahibi Can Gürkan, yalnızca 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve kısa sürede tahliye edildi. Günümüzde davada bir tek tutuklu sanık bile yok.
Tutuklu Olanlar: İşçilerin Avukatları
Katliamın ardından gerçek sorumlular ceza almazken, Selçuk Kozağaçlı ve Can Atalay gibi işçilerin hak mücadelesini yürüten avukatlar tutuklu kaldı. Dönemin siyasi sorumluları ise yargılanmaktan kaçındı. Kamu görevlilerinin yargılandığı davada yalnızca bazılarına birkaç ay hapis cezası verildi, çoğu ise beraat etti.
Ailelerin Feryadı: “Adalet Koktu”
Soma 301 Madenciler Derneği Başkanı İsmail Çolak, “Çocuklarımızın canı beşer, altışar günle ölçüldü. Adalete olan güvenimiz tamamen bitti” derken, oğlunu kaybeden Emrem Malkoç da “Bu bir kaza değil, bir cinayet” diyerek adaletsizliğe isyan etti.
Kazayla Değil, Politikayla Öldüler
Soma Katliamı, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması, dayıbaşılık sisteminin baskısı, denetim eksiklikleri ve iktidar-sermaye-sendika iş birliğiyle oluşan bir sistemin sonucuydu. Bu düzen, işçilerin hayatını hiçe sayarak sadece daha fazla kâr elde etmeyi hedefliyordu.
11 Yıldır Süren Adalet Arayışı
301 madencinin aileleri, 11 yıldır adalet mücadelesi veriyor. Ancak geçen bunca zamana rağmen siyasi sorumlular hala hesap vermedi. Bu nedenle 13 Mayıs 2014, yalnızca bir katliamın değil, aynı zamanda bir adalet krizinin tarihi olarak hafızalarda yer etti.
