Sıfır Faiz Stratejisi Ekonomiyi Zora Soktu

ALİ ÖZTÜRK / NEFES

İKTİDAR, “Faizle ve faiz lobileriyle mücadele ediyoruz” söylemini sadece sözde bıraktı. 15 Mayıs 2018’de dünya çapında tanınan ekonomi kanallarından Bloomberg International’a röportaj veren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Sebep-netice ilişkisine baktığımızda; faiz sebep, enflasyon neticedir” ifadesi, Türkiye’nin 7 yıl boyunca uyguladığı ekonomi politikalarında belirleyici bir rol oynadı. Ekonomide ‘nas’ politikaları ve ‘kur korumalı mevduat’ (KKM) ile tanışıldığı bu dönemde, dolar ve enflasyon hızlı bir yükseliş gösterdi. Bu artışı kontrol altına almak için Merkez Bankası’nın döviz rezervleri harcandı.

‘NAS’LI YILLAR

Pandemi sonrası dünya genelinde gelişmiş ülkeler faiz artışını tartışırken, Türkiye’de tam tersine faiz indirimi uygulanmaya başlandı. Eylül 2021’de %19 seviyelerinde olan politika faizi, Aralık 2021’de %8.50’ye düşürüldü. Bu süreçte iktidar, “Nas var, nas. Ortada nas varken, faiz artmaz” beyanlarıyla durumu daha da kötüleştirdi. Piyasa ile inatlaşarak “Bizden faiz artışı beklemeyin” denildiği dönemde, dolar 8 liradan 18.50 liraya çıkarak, neden olduğu yüksek fiyat artışlarıyla birlikte hemen her alanda zamlar yaşandı. Enerji ve akaryakıt fiyatlarına da büyük zamlar yapıldı. Ekonominin iyice durma noktasına gelmesi üzerine, 21 Aralık 2021’de kur korumalı mevduat uygulaması hayata geçirildi. Ancak bu noktada çok geç kalınmış oldu ve yüzde 100 enflasyonlu günlere geri dönüldü. Üç yıldır KKM’nin bedelini vatandaş ödüyor. ‘Nas’ politikalarının ardından Haziran 2023’te Mehmet Şimşek yeniden Hazine ve Maliye Bakanı oldu ve “Rasyonel politikalara dönüyoruz” mesajını verdi. Ancak bu sefer faturanın yine halka kesileceği gözüktü.

Ekonomiye Sert Darbe

Türkiye ekonomisi, her on yılda bir türbülansa girerken, bu durumu vatandaşlar her zaman ağır bedellerle ödüyor. 2001 krizinin çıkış nedeni ‘sabit kur’ inadı olmuştu. Yedi yıl önce gündeme gelen “Faiz sebep, enflasyon netice” formülünün ve ‘nas’ politikalarının maliyetini de 2021’den bu yana halk üstleniyor. Bugün hala üç yıl önce alınan yanlış kararların bedeli ödenmeye devam ederken, Ekrem İmamoğlu ve ekibine yönelik operasyon, ek bir maliyet oluşturdu. İki yıllık emekler de boşa gitmiş oldu.

Şimşek’in Programı Askıya Alındı

Düşük faiz uygulamaları ve nas politikası ile dövizi artıran iktidar, kur korumalı mevduata (KKM) başvurarak iki yıldır döviz kurlarını kontrol altında tutmaya çalıştı. Ancak son iki aydaki gelişmelerle birlikte, yeni ekonomi programı adeta rafa kaldırıldı. Emeklilere, memurlara ve asgari ücretlilere düşük zam vermek suretiyle kuru baskılayarak ekonomiyi toparlama çabası da başarısız oldu. Faizlerin artması dolayısıyla %20 enflasyon başka bir zamana ertelenmiş görünüyor.