Anayasa Mahkemesi (AYM), 2019 yerel seçimlerinde Malatya’da iki sandık müşahidinin öldürülmesiyle alakalı davada müebbet hapis cezasına çarptırılan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından affedilen Hacı Sülük‘ün bireysel başvurusunda, ”adil yargılanma hakkı kapsamındaki tanık sorgulama hakkının” ihlal edildiğine hükmetti. Yüksek Mahkeme, “Hak ihlali kararından, Anayasa Mahkemesinin davanın sonucu ile ilgili bir tutum sergilediği sonucu çıkarılmamalıdır” ifadesini kullandı.
Anayasa Mahkemesi, 31 Mart 2019 yerel seçimlerinde Malatya’nın Pütürge ilçesindeki bir okulda oy kullanma sırasında gerçekleşen silahlı saldırıda, Saadet Partili sandık kurulu üyelerinin ölümü ile ilgili yargılanan sanıklar Hacı Sülük ve oğlu Ömer Sülük üzerine bireysel başvurularını değerlendirdi.
Karara göre, Hacı Sülük ve oğlu Ömer Sülük, 31 Mart 2019’daki yerel seçimlerde oy verme esnasında Saadet Partili iki sandık görevlisinin ölümüne, bir kişinin de yaralanmasına neden oldukları tespit edilerek, ikişer kez müebbet hapis cezasına çarptırıldı. Yerel Mahkeme, sanıkların iki ayrı nitelikli kasten öldürme, kasten yaralama ve 6136 sayılı Kanun’a muhalefet suçlarını “asli fail” olarak işledikleri sonucuna vardı.
Sanıkların Yerel Mahkeme kararına itirazlarının ve temyiz taleplerinin reddedilmesinin sonrasında dosya Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na taşındı. Kurul, sanıklar hakkında verilen mahkumiyet kararının yasal, yeterli ve dosya ile uyumlu olduğuna karar verdi.
Genel Kurul’un nihai kararı sonrası başvurucular Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundu. Başvurucular, ”Gizli tanığın ifadelerinin kendilerinin ve avukatlarının hazır bulunmadığı bir oturumda alındığını, diğer tanıkların beyanlarının da istinabe yoluyla edinildiğini belirterek adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini” iddia etti.
AYM ‘İHLAL VE YENİDEN YARGILAMA’ DEDİ
Anayasa Mahkemesi, Hacı Sülük ve Ömer Sülük’ün, Anayasanın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı bağlamında tanık sorgulama hakkının ihlal olduğuna hükmetti. Yüksek Mahkeme, karardan bir örneğin tanık sorgulama hakkının ihlalinin sonuçlarını kaldırmak için Kırşehir Ağır Ceza Mahkemesi’ne yeniden yargılama yapılmak üzere gönderilmesine karar verdi.
GEREKÇESİ AÇIKLANDI
Yüksek Mahkeme’nin gerekçesinde, tanıkların yazılı ifadelerinin duruşmada okunduğu ve avukatların istinabe yoluyla ifade alma sürecinde tanıklara soru sorduğu belirtildi. Ancak başvurucuların, istinabe yoluyla ifade veren tanıkların beyanlarının tespiti esnasında hazır bulunmadıkları, ses ve görüntü aktarımıyla sorgulama yapılmadığı ifade edildi. Bu durumun, savunmanın zorluk yaşamalarına yol açtığı vurgulandı.
Gerekçede, “Esas hakkında karar veren Mahkeme, tanıkların beyanlarıyla ilgili gözlem yapma fırsatını kaybetmiştir. Dolayısıyla, fiziksel teşhis, olayın kendine özgü koşulları içinde büyük önem taşımaktadır. Güvenilirliği ve doğruluğu test edilmemiş tanık beyanları, savunmanın karşılaştığı zorlukları telafi edecek gerekli güvencelerin sağlanmadığı bir durumdadır,” şeklinde ifadeler yer aldı.
Anayasa Mahkemesi’nin gerekçesinde, “Hak ihlali kararından, Anayasa Mahkemesinin davanın sonucuyla ilgili bir tutum sergilediği sonucu çıkarılmamalıdır” vurgusu yapıldı.
Kural olarak, yargılama aşamalarında olduğu gibi ihlalin sonuçlarını gidermek amacıyla yapılacak yeniden yargılama sonunda da delillerin dava ile ilişkisini belirlemek ve değerlendirmek yetkisinin ilgili mahkemelere ait olduğu belirtildi.
HACI SÜLÜK’ÜN TAZMİNAT TALEBİ REDDEDİLDİ
İhlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasının yeterli bir çözüm olacağı belirtilerek, başvurucu Hacı Sülük’ün manevi tazminat talebi reddedildi.
ERDOĞAN CEZASINI AFFETMİŞTİ
Kırşehir Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen müebbet hapis cezası nedeniyle cezaevinde bulunan Hacı Sülük, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından “sürekli hastalık ve yaşlılık” kapsamında affedilmişti.
Erdoğan’ın imzasını taşıyan karar, 17 Mayıs 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 67 yaşındaki Hacı Sülük’ün cezası, “sürekli hastalık ve yaşlılık durumu” nedeniyle Adli Tıp Kurumu’nun raporu üzerine kaldırılmıştır.
