Rusya'da Ekonomik Kriz İhtimali Artıyor

Savaş ve yaptırımların etkisiyle Rus ekonomisi alarm veriyor.

Bloomberg’de yayınlanan bir habere göre, “Savaş ekonomiyi zorlayınca Rus bankaları borç krizinden endişeli” başlıklı çalışma, ülke ekonomisinin giderek kötüleştiğine dikkat çekiyor.

Haberde, Rus bankacılık yetkililerinin önümüzdeki 12 ay içinde bir bankacılık krizinin yaşanma riskine karşı uyarıda bulunduğu vurguladı.

Bankalar, yüksek faiz oranları nedeniyle borçlarını ödeyemeyen hem kurumsal hem de bireysel müşterilerin sayısının arttığına işaret ederken, sorunlu kredilerin artışı endişelere yol açıyor.

PUTİN'İ ZORLAYACAK BİR DURUM

Bankacılık sistemindeki gerginlik, Ukrayna’daki savaşın dördüncü yılına giren Devlet Başkanı Vladimir Putin'in savaşın devamlılığını sağlama konusundaki yeteneğine dair soruları gündeme getirebilir.

Bu endişe, özellikle Ukrayna’nın ABD ve Avrupa’daki müttefiklerinin Rus finans sektörünü daha sert yaptırımlarla hedef alması durumda daha da belirginleşebilir. Avrupa Birliği, daha fazla Rus bankasına yaptırım uygulama talebini tartışıyor.

İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkeler, ABD Başkanı Donald Trump’tan Rusya’ya yeni ve daha sert yaptırımlar uygulamasını talep ediyor. Ancak Trump şu ana kadar bu yönde bir adım atmadı.

RESMİ VERİLER GERÇEĞİ MASKELİYOR OLABİLİR

Bazı yetkililer, resmi verilerin borç sorununu olduğundan daha az gösterebileceğini belirtiyor.

Borçluların ödemelerini ertelemesi nedeniyle kamu verilerinde ciddi bir sorun işareti görülmese de, birçok kredinin ödenmediği kayıtlara geçti. Bu duruma dikkat çeken büyük bir bankanın iç notu, bu sorunları gündeme getiriyor.

Bankalar, sorunlu kredilerin trilyonlarca rubleye ulaştığını düşünmekte ve artan riskleri yönetmek için önlem alıyor. Bu durum, kredi daralmasının ilk belirtilerini veriyor.

Rus bankalarının kurumsal kredi portföyü, 2025’in ilk iki ayında 1,5 trilyon ruble (19 milyar dolar) azaldıktan sonra sabit kaldı.

GERİLİM AÇIKLAMALARA YANSIDI

Putin’in üst düzey yetkilileri arasındaki ekonomik risklere dair gerginlik, geçen hafta St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu’nda açığa çıktı.

Ekonomi Bakanı Maksim Reşetnikov bir panelde, “Resesyona sürüklenmenin eşiğindeyiz,” dedi. Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina ise ekonominin bir soğuma sürecine girdiğini ifade etti. Maliye Bakanı Anton Siluanov ise, “Şu anda soğuk bir dönemden geçiyoruz,” şeklinde konuştu.

Putin, ertesi gün yaptığı konuşmada, “Bazı uzmanlar durgunluk ve hatta resesyon risklerine işaret ediyor. Bu, hiçbir koşulda kabul edilemez bir durum,” şeklinde net bir mesaj verdi.

EKONOMİYE DESTEK TEDBİRLERİ ALINDI

ABD ve G7 ülkelerinin 2022’de Putin’in Ukrayna işgaline yönelik uyguladığı yoğun yaptırımlar, Rus ekonomisini çökertmeyi başaramadı.

Hükümet, savunma sanayisine ve yaptırımlardan etkilenen işletmelere yönelik harcamaları artırarak bu süreci yönetmeye çalıştı.

Rus bankaları, 2024'te 3,8 trilyon ruble ile rekor kar açıklayarak bir önceki yıla göre yüzde 20’lik bir artış sağladı.

Öte yandan, ordunun artan insan gücü ihtiyacı, iş gücü sıkıntılarına ve birçok Rus'un gelirini artıran bir ücret artışı dalgasına yol açtı. Ancak, aşırı ısınan ekonomide enflasyon, yıllık bazda yüzde 10’un üstüne çıktı. Bu oran, geçen hafta yüzde 9,5'e geriledi.

ÜÇ YIL SONRA İLK FAİZ İNDİRİMİ

Rusya Merkez Bankası, ekim ayında politika faizini rekor seviye olan yüzde 21'e çıkararak artan enflasyona yanıt verdi.

Nabiullina, yaklaşık üç yıl aradan sonra bu ay politika faizini yüzde 20'ye indirerek, yetkililerden ve işletmelerden gelen yüksek borçlanma maliyetlerinin büyümeyi olumsuz etkilediği ve şirketleri iflas riskiyle karşı karşıya bıraktığı şikayetlerine dikkat çekti.

Ekonomi geçen yıl yüzde 4,5 büyürken, 2025’in ilk çeyreğinde yıllık büyüme keskin bir düşüşle yüzde 1,4’e geriledi.

ASKERİ-SANAYİ KOMPLEKSİNDE YAVAŞLAMA BELİRTİLERİ

Rusya’nın iki kanallı ekonomi yapısındaki sorunlar birikmeye devam ediyor. Askeri-sanayi kompleksi, savaşa yönelik büyük devlet harcamalarında avantaj sağlarken, birçok özel sektör işletmesi talep düşüşü, artan maliyetler ve ihracat fiyatlarının gerilemesi ile mücadele ediyor.

Yetkililere ve belgelere göre, özellikle inşaat ve sanayi sektörlerinde bir yavaşlama gözlemlenirken, Rus ekonomisinin askeri tarafında bile durgunluk belirtileri ortaya çıkmaya başladı.

Bazı göstergeler, kredi seviyelerine ilişkin endişelerin kamuya yansıdığına işaret ediyor. Merkez Bankası’nın mayıs ayında yayımladığı raporda, “kurumsal kredilerde risk ve yoğunlaşma riski” ile tüketici kredilerinde “kredi performansının bozulması” gibi konularda uyarılar yapıldı. Raporda, Rusya’daki en büyük 78 şirketten 13’ünün borçlarını ödeyemeyecek duruma geldiği ve bu sayının bir yıl öncesine göre iki katına çıktığı belirtiliyor.

KRİZ RİSKİ HENÜZ GEÇMİŞ DEĞİL

Düzenleyici kurum ise “bankacılık sektörü genel olarak dirençli” olduğunu ve perakende kredilerdeki sorunlu kredi oranının, Rusya’nın 2014-2016 yıllarında Kırım’ı ilhak ettiğindeki dönemle kıyaslandığında “kayda değer ölçüde düşük” olduğunu vurguladı.

Rusya’nın ACRA derecelendirme ajansı, Mayıs ayında yayımladığı bir raporda “kredi borç kalitesinde bozulma” uyarısı yaptı. Ajansa göre, yüksek faiz oranları nedeniyle kredi notu ciddi şekilde düşme riski taşıyan borçlular, bankacılık sektöründeki toplam sermayenin yaklaşık yüzde 20’sini oluşturuyor.

Kremlin’e yakınlığı ile bilinen Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahmin Merkezi, Mayıs ayında yayımladığı başka bir raporda, Nisan 2026’ya kadar “ılımlı bir sistemik bankacılık krizi olasılığı” bulunduğunu belirtti. Raporda, yeni kredi verme hacmindeki düşüş ve sorunlu kredi oranlarının artması halinde bu riskin yükselebileceği uyarısında bulunuldu.