Rize’de içme suyu projesi kapsamında Rize merkez Küçükçayır Çağrankaya Vadisi’nde Rize Belediyesi ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün (DSİ) ortaklığıyla başlatılan çalışmalara karşı yöre halkı tarafından başlatılan hukuki süreçte önemli bir gelişme yaşandı. Proje, yılda 430 milyon küp kaya malzemesi işlenecek bir kırma eleme (beton) santrali, iki adet taş ocağı ve 1 milyon metreküplük suyun depolanacağı Sel Kapanı İçme Suyu Gölet Projesi’ni içeriyor. Rize Valiliği’nin “Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) gerekli değildir” kararına itiraz eden yöre halkı, Rize İdare Mahkemesi’nde yürütmenin durdurulması ve iptali talebiyle dava açtı.
Rize İdare Mahkemesi, bilirkişi heyetinin “Rize Valiliği tarafından verilen ‘ÇED gerekli değildir’ kararının ekosistem üzerinde telafisi güç zararlar oluşturma riski vardır ve proje teknik olarak yetersizdir” şeklindeki raporunu dikkate alarak, ÇED kararını iptal etti.
“Ekosisteme Zarar Verebilir”
Bilirkişi raporunda, proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetlerin çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin, alınacak önlemlerle bile kabul edilebilir düzeyde olmadığına dikkat çekildi. Raporda, “Taşlıdere Andon Sel Kapanı Projesi” çerçevesinde planlanan patlatmalı kaya malzeme ocakları ve kırma-eleme tesisinin, bölgedeki yüksek heyelan riski nedeniyle bilimsel ve teknik olarak yetersiz olduğu vurgulandı. Ayrıca, projenin orman dışı alanlarda da yapılabileceği, bu sebeple orman tahsisinin kamu yararına olmadığı ifade edildi.
“ÇED Kararı Hukuka Uygun Değil”
Rize İdare Mahkemesi, Rize Valiliği tarafından verilen 7 Nisan 2023 tarihli “ÇED gerekli değildir” kararının hukuka aykırı olduğuna hükmetti. Mahkemenin kararında,
“Projeye konu maden çıkarımının orman dışı alanlarda gerçekleştirilebileceği, bu nedenle orman alanı tahsisinin kamusal yarar sağlamadığı, taş ocağı sahalarının malzeme yapısının bölgede yaygın olduğu ve alternatif alanların temin edilebilir olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, proje sahasının çevre ve ekosistem üzerine etkilerinin önleyici tedbirlerle dahi kabul edilebilir düzeyde olmadığı ve hazırlanan raporun eksik ve yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, ÇED gerekli değildir kararının hukuka uygun olmadığı sonucuna varılmıştır” ifadeleri yer aldı.
