Prof. Dr. Selva Demiralp: Vatandaşı maalesef kolay günler beklemiyor

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

Koç Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, hane halklarının yarısının ekonomi politikalarına güvenmediğini vurguladı. Sadece yüzde 5’inin politikalara güven duyduğunu belirten Demiralp, artan işsizlik ve iflaslarla birlikte vatandaşı zor günlerin beklediğini ifade etti. Kendisiyle ekonomideki son gelişmeleri ele aldık.

CARİ AÇIKTA RİSK OLUŞTURABİLİR

– İsrail-İran-ABD savaşı, dünya ekonomileri ve Türkiye açısından hangi sonuçları doğurabilir?

Savaşın, artan petrol fiyatları, düşük euro/dolar paritesi ve azalan risk iştahı gibi yollarla dünya ekonomilerini etkileyeceğine işaret eden Demiralp, bu durumun enerji ithalatçısı ülkeler için cari açığı derinleştireceğini ve enflasyon üzerindeki baskıyı artırabileceğini söyledi.

24 Haziran'daki ateşkes sürecinin piyasalar tarafından olumlu karşılandığını, ancak bunun kırılgan bir iyimserlik olduğunu dile getiren Demiralp, yeniden yükselen bir tansiyonun her an durumu değiştirebileceğini belirtti.

Ateşkesin kalıcı olması durumunda petrol fiyatlarının savaş sonrası yüzde 10’luk artışın geri çekileceğini ve 65 dolar civarına düşebileceğini, aksi takdirde ise petrol fiyatlarının 100 dolar seviyesini aşabileceğini öngördü.

Kur açısından, dolara yönelik güvenli liman talebinin geri çekildiğini ve Euro/Dolar paritesinin 1.6 dolar seviyelerine yükseldiğini gözlemlediklerini söyleyen Demiralp, bu durumun cari açığı artırabilecek riskler doğurabileceğini kaydetti.

KREDİBİLİTE BOZULDU

– Tüm çabalara rağmen enflasyonda istenilen başarı neden elde edilemiyor?

Demiralp, enflasyonda başarısızlığın yapısal sorunlar ve bozulmuş kredibiliteyle ilişkili olduğunu ifade etti. Eylül 2021 sonrası uygulanan düşük faiz ve bol kredi politikalarının, enflasyon ve Merkez Bankası’nın kredibilitesinde yarattığı zararın kolayca telafi edilemeyeceğini belirtti. Yüksek enflasyon deneyiminin toplumda yarattığı güven kaybının, doğru politikalar uygulansa bile tekrardan sağlanamayacağını vurguladı.

TOPLUM YÜKSEK ENFLASYON TRAVMASI YAŞADI

– Vatandaş ekonomi politikalarına güveniyor mu?

Yapılan bir araştırma sonuçlarına göre katılımcıların yarısı ekonomi politikalarına güvensizlik ifade ederken yalnızca yüzde 5’i güven duyduğunu belirtti. Ekonomi politikalarına güvenmeyenlerin 12 ay ileriye dönük enflasyon beklentisi yüzde 69 iken, güvenenlerin beklentileri ise yüzde 50 gibi yüksek bir seviyede seyrediyor.

Demiralp, Eylül 2021 sonrasındaki yüksek enflasyonun yarattığı travmanın, bu durumu etkilediğine vurgu yaptı. Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadelede tek başına kalmasının beklentilerin yapışkanlığını artırdığını belirtti.

30 HAZİRAN’A DİKKAT

– Yıl sonu enflasyon tahmininiz nedir?

Yılın başında yaptıkları enflasyon tahmininin yüzde 32 olduğunu ifade eden Demiralp, TCMB’nin yıl sonu tahmininin iyimser kaldığını belirtti. Ayrıca, 30 Haziran’daki CHP kurultay davasının sonuçlarının siyasi gerginlikler oluşturabileceğini öngördü.

20 YILDIR PROGRAM YOK

– Türkiye ekonomisinin en can yakıcı sorunu nedir?

Demiralp, Türkiye ekonomisinin en büyük sorununun 20 yıldır kapsamlı bir kalkınma programının uygulanmaması olduğunu söyledi. Yapısal reformların yetersiz kalmasının verimliliği azalttığını ve bu durumun toplumda algılanan güven kaybıyla birleştiğinde, ekonomik kalkınmayı olumsuz etkilediğini ifade etti.

HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ SAĞLANMALI

– Çözüm için neler önerirsiniz?

Kapsamlı ve kalkınma odaklı bir ekonomi programı hazırlanması gerektiğine değinen Demiralp, üretim kapasitesinin artırılması, kurumsal güvenin sağlanması ve hukukun üstünlüğünün sağlanmasının önemini vurguladı. Bu sayede genç nüfusa yatırım yapılmasının ve ekonomik güvenin artmasının sağlanabileceğine inandığını belirtti.

İŞSİZLİK VE İFLASLARDA ARTIŞ BEKLİYORUM

– Önümüzdeki günlerde işsizlik ve iflas artışı bekliyor musunuz?

Demiralp, TCMB'nin faiz artışlarına yeniden yönelmesinin ekran ve reel sektör üzerinde büyük bir fatura oluşturduğunu ifade etti. Yüksek faiz döneminin devam etmesinin, reel sektörü olumsuz etkilediğini açıkladı.

TEK SİLAH FAİZE YÜKLENİYORLAR

– Bakan Mehmet Şimşek'in politikalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Mehmet Şimşek’in rasyonaliteye dönüş hedefinin, faizleri düşürerek enflasyonu azaltma anlayışını terk etmesiyle mümkün olduğunu belirten Demiralp, bu bağlamda vergi reformunun eksik kaldığını vurguladı.

VATANDAŞI İYİ GÜNLER BEKLEMİYOR

– Vatandaşı bekleyen günler neler?

2025'in ikinci yarısından itibaren faizlerin inmeye başlayacağını ve ekonomik büyümenin muhtemelen yüzde 3 civarında olacağını öngören Demiralp, enerji ve gıda fiyatlarındaki artışın satın alma gücünü zor durumda bıraktığını belirtti. Fiyatların artış hızının düşmesi, fiyatların düştüğü anlamına gelmediğini vurguladı. Bu konudaki zorlukların devam edeceğine işaret etti.