CHP Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Türkiye’de makarna, un, yağ ve bakliyat gibi temel gıda maddelerinin fiyatlarının hızla yükseldiğini ve aynı ürünlerin Almanya’daki zincir marketlerde neredeyse yarı fiyatına satıldığına dikkat çekti.
Bakırlıoğlu, “Meşhur Big Mac endeksine baktığımızda Türkiye’de asgari ücretlilerin yaşadığı zorlukları daha net görebiliyoruz.” diyerek şu açıklamalarda bulundu:
– “Şu anda Türkiye’de Big Mac menüsü 320 lira, Almanya’da ise 12,49 avro. Türkiye’deki asgari ücretli sadece 69 kez bu menüyü alabilirken, Almanya’daki asgari ücretli aynı menüyü 144 kez alabiliyor.”
– “Yani iktidarın yarattığı enflasyon canavarı, emekçinin 75 burgerini çoktan midesine indirmiş. İktidar sadece market değil, yemek hesaplarında da başarısız kalmış durumda.”
The Economist dergisi, Big Mac Endeksi’ni 1986 yılında geliştirmişti. Bu endeks, ‘satın alma gücü paritesi’ teorisine dayanarak, benzer ürünlerin farklı ülkelerde uzun vadede aynı değere ulaşması gerektiği fikrini esas alıyor.
Bakırlıoğlu, Türkiye ve Almanya’daki popüler marketlerdeki temel gıda ürünlerinin fiyatlarını karşılaştırarak şunları ekledi:
– “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘kar amacı gütmüyor’ diyerek tanıttığı Tarım Kredi Kooperatifi marketlerinin kendi ürünleri ile tanınmış marka ürünlerini baz aldık. Verimli topraklara sahip ülkemizde yalnızca baklagillerin fiyatını Almanya’daki marketlerle kıyasladığımızda durumun ciddiyetini net bir şekilde görebiliyoruz.
– Almanya’da asgari ücretli bir Alman, 1 kilogram tavuğu 4 avroya alabiliyor, oysa bizim asgari ücretlimiz 175 liraya almakta. Almanya’daki asgari ücretli, maaşıyla 450 kilo tavuk alırken, Türkiye’de sadece 126 kilo tavuk alabiliyor.
– Türkiye’de asgari ücretli, maaşıyla 35 kilo dana kıyma alabilirken, Almanya’daki asgari ücretli 181 kilo kıyma alabiliyor. Özellikle et ve süt ürünlerindeki durum oldukça endişe verici. Türkiye’de asgari ücretli 736 adet 1 kilo un alırken, Almanya’daki asgari ücretli 3 bin 50 adet 1 kilo un alabiliyor. Almanya’da 1 litrelik süt için asgari ücretli bin 651 alabiliyorken, Türkiye’de yalnızca 526 adet alabiliyor.
– Hangi ürünü kıyaslasak, Türkiye’deki asgari ücretli zararda çıkıyor. Tarımı sona erdirdiler, hayvancılığı yok ettiler ve çiftçiyi üretim yapamaz hale getirdiler. Sonuçlarını da yurttaş her markete ve pazara gittiğinde acı bir şekilde görüyor.
– Türkiye’deki asgari ücretli temel gıdalardan oluşan sepetini 2 bin 940 liraya doldurabilirken, Almanya’daki asgari ücretli sepetini sadece 88,90 avroya doldurabiliyor. Almanya’da bir asgari ücretli un, süt, peynir alırken rahatça alabiliyor; bizde ise yurttaş fiyat etiketinden korkar hale geldi. İktidar ‘Almanya bizi kıskanıyor’ derken, bu yoksulluğu ve geçim derdini mi kıskanacaklar?”
‘İKTİDARIN YARATTIĞI ENFLASYON CANAVARI, EMEKÇİNİN 75 BURGERİNİ MİDESİNE İNDİRDİ’
Uluslararası bir fast food zincirinin popüler menüsündeki fiyatları örnek gösteren Bakırlıoğlu, şunları belirtti:
– “Meşhur Big Mac endeksine bakıldığında, Türkiye’de asgari ücretlinin içinde bulunduğu acı tablo daha da belirginleşiyor. Mevcut durumda Türkiye’de Big Mac menüsü 320 lira olarak karşımıza çıkıyor. Almanya’da ise bu menü 12,49 avro. Türkiye’deki asgari ücretli sadece 69 kez bu menüyü alabilirken, Almanya’daki asgari ücretli 144 kez alabiliyor.”
– “Yani iktidarın yarattığı enflasyon canavarı, emekçinin 75 burgerini çoktan midesine indirmiş. İktidar, sadece market işletmeciliği değil, yemek hesaplarında da düşüşte.”
– “Asgari ücret karşılaştırmaları, durumun trajedisini net olarak ortaya koyuyor. 2025 itibarıyla Türkiye’de asgari ücret net 22 bin 104 lira olurken, Almanya’da asgari ücret net bin 800 avro olmasına rağmen çalışma saatlerine göre artış gösteriyor.”
– “Almanya’daki asgari ücretli maaşıyla marketten çok daha fazla ürün alabiliyor. Türkiye’deki emekçiler ise temel gıda ve temizlik ihtiyaçlarını karşılamak için maaşlarının büyük bir kısmını harcamak zorunda kalıyor.”
‘TÜRKİYE, AVRUPALILAR İÇİN BİLE PAHALI’
– “Bir zamanlar Avrupa pahalı derdik, fakat bugün Almanya’daki marketteki yağ, un, makarna gibi temel gıda ürünlerinin pek çoğu Türkiye’ye göre daha ucuz. Et ve süt ürünlerindeki fiyat farkları ise uçurum kadar büyük.”
– “Türkiye’de enflasyon yalnızca fiyatları değil, insanların yaşam standartlarını da sarsıyor. Asgari ücretli alım gücünü kaybetmiş durumda ve temel ihtiyaçları bile karşılamakta zorlanıyor. Bu kabul edilemez bir yoksullaşma ve adaletsizlik. Geldiğimiz bu noktada Türkiye, Avrupalılar için bile oldukça pahalı hale gelmiştir.”
Türkiye, OECD ülkeleri arasında gıda enflasyonu ve gelir adaletsizliği sıralamalarında üst sıralarda yer alıyor. Karşılaştırmalı fiyat listesi, Türk lirasının değer kaybı ve ekonomik politikaların yurttaşlar üzerindeki yıkıcı etkisini gözler önüne seriyor. Yurttaşların temel talebi ise net: Adil ücret, ucuz gıda ve insanca yaşam.
