

ALİ ÖZTÜRK / NEFES
İran ve İsrail arasında yaşanan füze çatışmaları, ham petrol fiyatlarını yukarı çekerken benzin ve motorin fiyatlarına da zam yağmuru başladı. Son iki ayda benzine %14, motorine ise %23 oranında artış gerçekleştirildi.
Son zamların ardından, 60 litre kapasiteli dizel bir aracın deposu İstanbul’da 3.281 TL’ye, 55 litre kapasiteli benzinli aracın deposu ise 2.832 TL’ye dolacak. İki ay önce, nisan ortasında, dizel aracın deposu 2.662 TL, benzinli aracın deposu ise 2.483 TL’ye doluyordu.
Bu durumda dizel aracın deposu 619 TL daha fazla dolacak. Bazı şehirlerde benzin fiyatı 53 TL’yi, motorin ise 57 TL’yi geçti. Özellikle Doğu illerinde akaryakıt fiyatları daha yüksek. İstanbul’a en fazla göç veren Sivas’ta benzin 53,16 TL, motorin 56,55 TL oldu ve burada 60 litre depo hacmine sahip dizel araç 3.393 TL’ye doluyor. Hakkari, Van ve Şırnak’ta ise motorinin litresi 57 TL’yi aştı.
Memur Maaşını Geçiyor
Memlekete gitmek zaten bir zor, dönüş ise başka bir dert. 15 günlük bir memleket yolculuğu gidiş-dönüş toplamda 4-5 depo yakıt harcama gerektirecek. Yakıt tüketimi 5 depoyu aşarsa, toplam maliyet 18.000 TL’ye dayanacak. Kars, Van, Ağrı, Hakkari, Bitlis, Siirt, Artvin, Rize gibi uzak illere gidenler için ortalama 3.000-4.000 kilometre yol talep edileceği için ortalama 4.5-5 depo yakıt kullanılacak. Bu illerde 60 litre kapasiteli dizel bir aracın deposu 3.400 TL civarında fullenecek.
Memlekette “Biraz gezelim” denilince, yakıt tüketimi 5 depoya çıkabilecek. Dört kişilik bir ailenin mola yerlerindeki harcamaları, ekstra masrafları, yeme içme ve hediyelik alışverişler göz önüne alındığında, günlük 2.000 TL ekstra harcama olsa, bu ek giderler 15 gün boyunca toplamda 30.000 TL’yi bulacak. 15 günlük memleket ziyaretinin toplam maliyeti ise 45-50.000 TL’ye ulaşacak. Bu, aile yardımı dahil en düşük memur maaşı olan 43.698 TL’yi aşan bir tutar ve 22.104 TL’lik asgari ücretin en az 2 katı memleket sevgisine harcanacak.
Petrol Düşünce İndirim Yok, Çıkınca Zam Var
Son 2 ayda petrol fiyatlarının artması ile birlikte, benzine %14, motorine ise %23 oranında zam yapıldı. Oysa nisan ayı başında ham petrolün varil fiyatı 75-76 dolar seviyesindeydi ve o dönem benzinin litre fiyatı, şu anki fiyatlardan %10 daha ucuzdu. İstanbul’da motorin 47, benzin ise 48 TL’ydi.
Mayıs ayı başlarında Brent türü ham petrolün varil fiyatı, %20 düşüşle 60 doların altına geriledi. Ancak bu dönemde hükümet, benzin ve motorin fiyatlarını yalnızca 2 TL indirdi. Ham petrol fiyatları, mayıs ayı başlarında 58-62 dolar seviyelerine düştüğünde, akaryakıt fiyatlarında %20’lik bir indirim yapılmamıştı. İran-İsrail savaşı ile artan ham petrol fiyatlarının bahane edilmesi ise toplumda tepkilere yol açtı.