Mecliste Dans Eden Vekillere Büyük Ceza

Yeni Zelanda Parlamentosu’nda tartışmalı bir yasa tasarısına karşı geleneksel haka dansını icra eden üç Maori Partisi milletvekili, geçici olarak görevden uzaklaştırılma cezası aldı.

Bu, parlamentoda bir vekile verilen en ağır ceza olarak kaydedildi.

Parti eş başkanları Debbie Ngarewa-Packer ve Rawiri Waititi ile partinin en genç üyesi Hana-Rawhiti Maipi-Clarke, Kasım ayında ilk okuyuşu gerçekleştirilen “Antlaşma İlkeleri Tasarısı”na tepkilerini haka performansıyla göstermişti. Maipi-Clarke, tasarının bir kopyasını da yırtarak dikkat çekmişti.

Bu anların görüntüleri sosyal medya platformlarında yüz milyonlarca kez izlenmiştir.

Tartışmalara yol açan yasa tasarısı, 1840 yılında Maori kabileleri ve Britanya Kraliyeti arasında imzalanan ve yerli halkın haklarını güvence altına alan Waitangi Antlaşması’nın yorumlanma şeklini köklü şekilde değiştirmeyi hedefliyordu.

Koalisyonun küçük ortağı olan ACT Partisi tarafından sunulan tasarı, Maori toplumu içinde büyük tepkilere yol açarak, ülkede tarih boyunca görülmüş en büyük yerli hakları protestolarını tetiklemişti. Tasarı, Nisan ayında yapılan ikinci oylamada reddedildi.

‘Diğer Vekilleri Korkuttu’

Çarşamba günü yayımlanan Parlamento Ayrıcalıklar Komitesi raporuna göre, Ngarewa-Packer ve Waititi üç hafta, Maipi-Clarke ise yedi gün boyunca parlamentodan uzaklaştırılacak. Raporda, milletvekillerinin davranışlarının diğer vekilleri korkutabilecek nitelikte olduğu ve parlamento kurallarını ihlal ettiği belirtildi.

Daha önce de parlementoda haka yapılmıştı, fakat komite, bu defaki performansın “oylamayı doğrudan engellemesi” nedeniyle daha ciddi bir durum olarak değerlendirdi.

Özellikle Ngarewa-Packer’ın el hareketiyle bir milletvekiline silah doğrultuyormuş gibi davranması eleştirildi. Ngarewa-Packer ise bu hareketin Maori sözlü geleneğinde yer alan “wiri” adlı bir ifade biçimi olduğunu savundu.

Adalet Bakanı Judith Collins, bunun “23 yıllık parlamento kariyerinde tanık olduğu en ciddi olay” olduğunu belirtti ve verilen cezanın emsal teşkil ettiğini ifade etti.

Ceza süresi boyunca milletvekillerinin maaşları kesilecek ve yıllık bütçe görüşmelerine katılma hakları olmayacak.

Maori Partisi, cezayı sosyal medyada “bugüne kadar verilmiş en ağır ceza” olarak nitelendirirken, “Tangata whenua [toprağın insanları] direndiğinde, sömürgeci güçler en ağır cezaya başvurur. Bu hepimize hizaya gelmemiz yönünde bir gözdağıdır,” şeklinde bir açıklama yaptı.

Ana muhalefetteki İşçi Partisi ise milletvekillerinin eylemlerini parlamentoya saygısızlık olarak değerlendirirken, cezaların orantısız olduğunu savundu ve 1-2 günlük bir uzaklaştırmanın yeterli olacağı belirtildi.