TAHSİN DOĞAN / NEFES
19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı kutlu olsun! Bugün, 106 yıl önce 19 Mayıs 1919’da Atatürk, Samsun’a çıkarak işgal altındaki Anadolu’da eşsiz bir kurtuluş mücadelesi başlattı. Bir millet, küllerinden yeniden doğarak bu tarihi günde, Ulu Önder’in vatanı emanet ettiği gençlerin bayramı olarak kutlandı. Bu mücadelesiyle bağımsızlığımızı ve egemenliğimizi ebedi kılan Ulu Önder Atatürk ve kahraman silah arkadaşlarını saygı, sevgi ve minnetle anıyoruz…
Geldikleri Gibi Giderler
Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkan Osmanlı Devleti, 1918 Mondros Mütarekesi’ni imzaladıktan sonra birçok bölgesi düşman işgaline uğradı. Ancak Anadolu’ya düşman kuvvetleri henüz girememişti. Halk, işgallere karşı direniyordu. Mustafa Kemal, savaş alanlarında kazandığı deneyimle yorgun ve yoksul bir milleti ayağa kaldırmayı başardı. Onu “Ya istiklal, ya ölüm” parolası etrafında birleştirmek kolay olmadı. “Çanakkale Kahramanı” olarak tanınan Mustafa Kemal, kurtuluş mücadelesinin ilk adımlarını İstanbul’da attı. 13 Kasım 1918’de Suriye cephesinden döndüğünde, İstanbul Boğazı’nda düşman donanmasını görünce yanındaki yaveri Cevat Abbas Gürer’in gözyaşlarını tutamadığını gördü ve kararlılıkla “Ağlama çocuk, geldikleri gibi giderler” dedi.
Bu söz, Kurtuluş Savaşı’nın ilk işaret fişeği oldu. İstanbul’da temaslarda bulunan Atatürk, vatanı kurtarmak için Anadolu’ya geçme kararı aldı. 9. Ordu Müfettişi olarak atanması, planlarını hayata geçirebilmesi için önemli bir fırsattı. Bandırma Vapuru, Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarını Samsun’a götürmek için hazırlandı. Geminin kaptanlığına İsmail Hakkı atandı ve hazırlıkların tamamlanmasının ardından Atatürk ve arkadaşları, 16 Mayıs 1919’da Samsun’a doğru yola çıktı.
4 Yıllık Savaş ve Bağımsızlık
Ulu Önder ve beraberindekiler, üç gün süren yolculuktan sonra 19 Mayıs’ta Samsun’a ulaştı. Tütüncü İskelesi’ne ilk adımları attıklarında, vatan harabe haldeydi ve asıl mücadele şimdi başlamalıydı. Atatürk, Erzurum ve Sivas kongreleriyle tüm milleti bağımsızlık ideali etrafında birleştirdi. Önce ülkeyi düşmandan temizledi, ardından çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’ni kurdu. İstanbul’da düşman donanmasına bakarak söylediği “geldikleri gibi giderler” sözünü gerçeğe dönüştürdü. Milli Mücadele sonucu 29 Ekim 1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti, bu yıl 102. yaşını kutluyor.
Atatürk, Samsun’a Çıktığı Günkü Genel Görünüşü Nutuk’ta Şöyle Anlattı:
“Osmanlı İmparatorluğu’nun içinde bulunduğu topluluk Birinci Dünya Savaşı’nda yenilmiş, Osmanlı ordusu her yanda zedelenmiş, koşulları ağır bir ateşkes antlaşması imzalanmış. Büyük savaşın uzun yılları boyunca millet yorgun ve yoksul bir durumda. Milleti ve ülkeyi büyük savaşa sürükleyenler, kendi hayatlarının kaygısına düşerek yurttan kaçmışlar. Padişah Vahdettin soysuzlaşmış, kendini koruyabileceğini umduğu önlemler araştırmakta. Damat Ferit Paşa’nın başkanlığındaki hükümet, onursuz, korkak, yalnız padişahın isteklerine uymuş, herhangi bir durum karşısında boyun eğmiş. Ordunun elinden silahları alınıyor. İtilaf devletleri ateşkes antlaşması hükümlerine uymayı gereksiz görüyor.”
Beşiktaş Kulübü Önerdi ‘Gençlik Bayramı’ Oldu
Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, ilk kez 1926’da ‘Gazi Günü’ adıyla Samsun’da kutlandı. 24 Mayıs 1935’te Atatürk Günü olarak resmiyet kazandı. Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün girişimleriyle, Fenerbahçe Stadı’nda düzenlenen bu ilk 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçeli sporcuların katılımıyla bir spor etkinliği haline geldi. Daha sonra yapılan Spor Kongresi’nde, Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni, Atatürk Günü’nün bütün gençliğe ait olabilmesi için her yıl “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanmasını önerdi. Kongrede kabul edilen bu öneri, Atatürk’ün onayıyla yasalaştı. 1981’de Atatürk’ün 100. doğum yıldönümünden sonra ise bayramın adı “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” olarak değiştirildi.
