Komşunun Savaşı Ekonomiyi Etkileyecek

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

İsrail ile İran arasındaki artan gerilim, Türkiye ekonomisi üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. İsrail’in gerçekleştirdiği hava saldırıları sonrasında yükselen petrol fiyatları, iç piyasada enflasyon, döviz kurları ve cari açığı olumsuz etkileyecek.

Jeopolitik riskler, yabancı yatırımların Türkiye’ye akışını da tehdit ediyor. Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda küresel ekonomik bir resesyon riski bulunuyor. Ayrıca, İran ve İsrail arasındaki bu gerilimin tırmanması, dünya çapında istikrarsızlıklara yol açabilir.

Zam Üzerine Zam Bekleniyor

İsrail’in İran topraklarına düzenlediği hava saldırısına İran’dan misilleme geldi. Savaş ihtimalinin artması, global enerji piyasalarında sarsıntıya yol açtı. İsrail’in İran’a düzenlediği saldırının ardından petrol fiyatları, son 5 ayın zirvesine ulaştı.

Petrol arzındaki endişeler nedeniyle brent petrolün varil fiyatı 2025 Şubat’ından bu yana en yüksek olan 76.3 dolara yükseldi. Bu artış, Türkiye’de benzin ve motorin fiyatlarına hemen yansıdı. Uzmanlar, “çifte zammın” yolda olduğunu ifade ediyor; 17 Haziran’dan itibaren benzine 1.70 TL ve motorine 1.30 TL zam bekleniyor.

Yaptırımların Etkisi

İran ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi oldukça önemlidir. 2012 yılında yaklaşık 22 milyar dolara ulaşan bu hacim, son yıllarda İran’a uygulanan yaptırımlar nedeniyle belirgin bir şekilde azalmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 2025 Nisan ayı itibarıyla İran’dan yapılan ithalat 197.2 milyon dolara kadar düştü.

Bu yılın ilk dört ayında İran’dan yapılan ithalat miktarı ise 838.3 milyon dolar olarak kaydedildi. Geçen yıl, İran ile yıllık ithalat rakamı 2.4 milyar dolar civarındaydı. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, bu yılın ilk beş ayında Türkiye’nin İran’a yaptığı ihracat 912 milyon 975 bin dolar olarak gerçekleşti. Geçen yıl ise İran’a yapılan toplam ihracat 3.2 milyar dolara ulaştı.

Hürmüz’ün Kapanması Ekonomiyi Sarsabilir

İsrail ve İran arasındaki çatışmanın Basra Körfezi’ne sıçraması halinde enerji arzında düşüş yaşanması olasılığı bulunuyor. Eğer İran Hürmüz Boğazı’nı kapatırsa, dünya genelindeki petrol akışının %20’sinin etkilenebileceği öngörülüyor. JP Morgan, Hürmüz Boğazı’nın kapanması halinde petrol fiyatlarının varil başına 120-130 dolar seviyesine yükselebileceği konusunda uyarıda bulundu.

Uzmanlar, Hürmüz Boğazı’nın kapanmasının dünya çapında bir ekonomik resesyona neden olabileceğini de belirtiyor. Danışmanlık şirketi FGE NexantECA, Hürmüz Boğazı’nın kapanma olasılığının büyük olduğu ve bunun piyasa dengelerini zorlayacak bir durum olduğunu ifade etti.

İthalatın Yapısı

Türkiye’nin İran’dan yaptığı ithalatın %60’ını doğalgaz ve petrokimya ürünleri oluşturmaktadır. İkinci sırada %29 ile metal ürünleri yer almakta, üçüncü sıradaysa %4 ile tarım ürünleri bulunmaktadır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun verilerine göre, Türkiye’nin doğalgaz ithalatında İran, 2025 Mart itibarıyla %9.36 ile beşinci sırada yer alıyor.