Kiloyla alışveriş bitti, taneyle bile almak zor

SONGÜL DALGIÇ BİLGİLİ

Enflasyon, gıda tedarik zincirindeki aksaklıklar ve son olarak yaşanan zirai donun etkisiyle meyve fiyatları hızla yükseliyor. Haziran ayının ortalarına gelinmesine rağmen meyve fiyatlarında beklenen bir azalma görülmüyor.

Artan fiyatlar, düşük gelire sahip milyonlarca insan için meyveyi neredeyse lüks bir ihtiyaç haline getirmiş durumda. Fiyat etiketleri ise şehre, semte ve markete göre farklılık gösterse de 100 lira altına meyve bulmak neredeyse imkansız. Market ve manav raflarında fiyatlar adeta rekor seviyelere ulaşıyor.

Bir zincir markette, papaz eriğin kilosu 250 TL, çilek 180 TL, nektari 180 TL, Anjelika erik 130 TL, çekirdeksiz üzüm 130 TL, Akça armut 180 TL, şeftali 100 TL ve Malatya kayısı 100 TL’den satılıyor.

Adet bazlı fiyatlar da oldukça yüksek. Çileğin tanesi 5.6 TL, papaz eriğin tanesi 5.2 TL, Akça armutun tanesi 5.2 TL, nektarinin tanesi 34.55 TL, Anjelika eriğin tanesi 7.80 TL, Malatya kayısısının tanesi 5 TL ve şeftalinin tanesi 18.39 TL’ye kadar çıkıyor.

Kiraz fiyatları ise 500 TL’ye kadar tırmanırken, tanesi 10 TL olarak belirlendi. Kiraz fiyatlarına etki eden bir diğer faktör ise don olayı. Afyon’un Sultandağı ilçesi, dünyaca ünlü Napolyan kirazının da yetiştiği yerler arasında ve don zararları burada da hissediliyor. Sultandağı Ziraat Odası Başkanı Hasan Dinç, bölgede yıllık ortalama 40-50 bin ton olan üretimin, yaşanan dondan dolayı 1.000 tona düştüğünü ifade etti.

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan da, 2025’in çiftçiler için zor bir yıl olacağını belirterek, “Adana’da çiftçi bu yıl para kazanamadı. Durum oldukça kötü” dedi.

ÜRETİCİ DE ŞAŞKIN

Tüketicinin isyan ettiği fiyatlar, üreticiler arasında da şaşkınlık yaratıyor. Isparta Ziraat Odası Başkanı Mustahattin Can Selçuk, “Meyve fiyatları yüksek ama çiftçiye yansıyan bir şey yok. Aracılar ve halciler kazanıyor. Biz de bu fiyatlara alışamadık. Buradan aracılara sesleniyorum: Çiftçiyi yaşatın ki biz de tekrar üretebilelim” dedi.

TÜKETİCİ PERİŞAN OLDU

Tüketici Birliği Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz, tarladan sofraya gelene kadar yaşanan büyük fiyat artışlarının artık kalıcı bir sorun haline geldiğini ifade etti. Deniz, “Hal yasası sürekli erteleniyor. Aracılarla ilgili acil bir düzenleme gerekmektedir. Gıda nakliye araçları için akaryakıttaki KDV ve ÖTV vergileri ile köprü ve yol geçiş ücretlerinin düşürülmesi, fiyatların iyileşmesine katkı sağlayacak” şeklinde konuştu. Sonbaharda hal ile market fiyatlarını karşılaştıran bir endeks yayımlayacaklarını belirten Deniz, marketler arasında bile fiyat farklarının oluştuğunu dile getirdi. Deniz, “Fiyat algısı bozuldu. Karmaşık ekonomik sistemde tüketici perişan oldu” diye sözlerine ekledi.