Kesenin Ağzını Açan Erdoğan’ı Üzecek Veriler

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı doğum istatistiklerini yayınladı. Verilere göre Türkiye’deki doğurganlık hızı tarihi dibi gördü.

Erdoğan, ocak ayında “Aile Yılı” destek programını duyururken ilk çocuk için tek seferlik 5 bin TL, ikinci çocuk için beş yaşına kadar aylık 1.500 TL, üçüncü ve sonraki çocuklar için beş yaşına kadar aylık 5 bin TL doğum yardımı yapılacağını açıklamıştı.

Ayrıca ilk evliliğe 150 bin TL faizsiz kredi verileceğini aktarmıştı. Bu kredinin 48 ay vadeli ve 2 yıl geri ödemesiz olduğu belirtildi. İktidarın üzerinde çalıştığı bir diğer düzenleme ise çocuk sahibi olanların evlilik kredisi borcunun silinmesi.

Ancak tüm teşviklere rağmen doğurganlık hızı düşmeye devam etti.

TÜİK’ten Çarpıcı Veriler

TÜİK verilerine göre, 2024 yılında canlı doğan bebek sayısı 937 bin 559 oldu. Bu bebeklerin %51,4’ü erkek, %48,6’sı ise kız olarak kaydedildi.

Toplam doğurganlık hızı, bir kadının doğurgan olduğu dönemde (15-49 yaş) sahip olabileceği ortalama çocuk sayısını ifade etmektedir. Türkiye’de bu oran 2001 yılında 2,38 iken, aralıksız düşüş göstererek 2024 yılında 1,48’e geriledi. Bu değer, nüfusun kendini yenileme eşiği olan 2,10’un altında kalmaya devam etti.

En Yüksek Şanlıurfa’da

2024 yılında doğurganlık hızının en yüksek olduğu il 3,28 çocuk ile Şanlıurfa oldu. Onu 2,62 ile Şırnak ve 2,32 ile Mardin takip etti.

En düşük doğurganlık hızına sahip iller ise 1,12 ile Bartın ve Eskişehir olarak belirlendi. Bu illeri Zonguldak ve Ankara izledi. Türkiye genelinde 71 ilde doğurganlık hızı yenilenme seviyesinin altında kaldı.

Eğitim, Kentleşme ve Yaş Doğurganlığı Etkiliyor

Annenin eğitim düzeyine göre yapılan değerlendirmede, 2024’te en yüksek doğurganlık hızı 2,65 çocuk ile okuma yazma bilmeyen veya sadece okuma yazma bilen kadınlarda görüldü. Yükseköğretim mezunu annelerde ise bu oran 1,22 çocukta kaldı.

Kentleşme derecesine göre doğurganlık hızları ise kırsal bölgelerde 1,83, orta yoğun kentlerde 1,58, yoğun kentlerde ise 1,39 çocuk olarak belirlendi.

Yaşa özel doğurganlık hızında 2024 yılında en yüksek oran binde 100 ile 25-29 yaş grubunda görüldü. 2001 yılında bu oran binde 144 ile 20-24 yaş grubundaydı. Bu değişim, doğurganlığın kadınların daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösteriyor.

Adölesan doğurganlık hızı ise 2001 yılında binde 49 iken 2024 yılında binde 10’a düştü. Yani 15-19 yaş grubundaki her bin kadına ortalama 10 doğum düştü.

Anneliğin Yaşı ve Doğum Süreleri Uzuyor

2024’te doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,3 oldu. İlk doğumdaki ortalama yaş ise 27,3 olarak hesaplandı. İlk doğumda ortalama yaşın en yüksek olduğu il 29,4 ile Tunceli olurken, en düşük olduğu iller 24,4 ile Şanlıurfa ve Muş olarak kaydedildi.

Annelerin son iki doğumu arasındaki ortalama süre 2024’te 4,7 yıl oldu. İkinci doğumunu yapan kadınlar için ilk doğumla arasındaki ortalama süre 4,3 yıl olarak tespit edildi. Bu sürenin en uzun olduğu il 5,4 yıl ile Kırklareli, en kısa olduğu il ise 2,7 yıl ile Şanlıurfa oldu.

Çoğul Doğumların Oranı Yüzde 3,3

2024 yılında gerçekleşen doğumların yüzde 3,3’ü çoğul doğum olarak kaydedildi. Bu doğumların yüzde 97’si ikiz, yüzde 2,9’u üçüz ve yüzde 0,1’i dördüz ve daha fazla bebek olarak kayda geçti.

Doğumların yüzde 41,9’u annenin ilk doğumu, yüzde 30,3’ü ikinci, yüzde 16’sı üçüncü, yüzde 11,5’i ise dördüncü ve üzeri doğumlar olarak gerçekleşti.