Kastamonu'da hasadı süren salep, tıbbi ve aromatik bitkiler sınıfında yer alıyor ve doğadan toplanması yasak olan endemik bir tür. Özellikle ilaç endüstrisi, yapıştırıcılar ve dondurma üretiminde kullanılan salebin üretimini artırmak amacıyla Tarım ve Orman Bakanlığı, çiftçilere destek sunuyor. 2023 yılında başlatılan “Doğadan Toplama Değil, Tarlada Salep Yetiştiriciliği” projesi çerçevesinde, Kastamonu'da İl Tarım ve Orman Müdürlüğü rehberliğinde salep sahaları oluşturuldu. 2024 yılında Kastamonu genelinde 12 dekar alanda kurulan salep sahaları, bu yıl 30 dekar alana genişletildi. Toprağa elle ekilen salebin hasadı da aynı yöntemle gerçekleştiriliyor. Salep kilogramı, 2 bin ila 3 bin lira arasında alıcı buluyor.
“KASTAMONU'DA YILLIK 150 TON SALEP, OSMANLI SARAYINA GÖNDERİLİYORDU”
Kastamonu'nun merkez ilçesi Kayı köyünde salep yetiştiriciliği yapan Ziraat Mühendisi Ferdi Doğdu, “Salep orkideleri, Kastamonu'da 25'ten fazla endemik türe sahip olan güzel bir bitkidir. Bu bitkinin geçmişi Osmanlı dönemine kadar uzanıyor. O dönemde Kastamonu'dan yıllık yaklaşık 150 ton salep Osmanlı sarayına gönderiliyordu. Nüfus artışına rağmen üretimi olmaması düşünülemez. Bu nedenle, doğada baskıyı azaltmak için dikkatli ve özverili bir şekilde üretim yapmamız gerekiyor” dedi.
“AMACIMIZ KASTAMONU'YU SALEP DENDİĞİNDE İLK AKLA GELEN ŞEHİRLERDEN BİRİ YAPMAK”
2023 yılında kooperatif kurarak salep yetiştiriciliğine ilk adımı attıklarını belirten Doğdu, “Kastamonu, salep dendiğinde akla gelen şehirlerden biriydi ancak üretim açısından geri planda kaldık. Kooperatif olarak hedefimiz, Kastamonu'nun ilk akla gelen salep üretim merkezi olmasını sağlamak. Ayrıca salep üretimi konusunda gerekli desteği vererek güvenilir tohum temin etmek ve ürünleri paketlenmiş halde halka sunmak istiyoruz” dedi.
SALEP MAKİNE İLE HASADA UYGUN DEĞİL
Salep bitkisini çoğaltarak yetiştirdiklerini ifade eden Doğdu, “Salep bitkisi, humuslu ve kireçli toprakları tercih ediyor. Gece sıcaklıkları düştüğünde sürgün vermeye başlıyor ve bu salebin dikim zamanını gösteriyor. Kışı toprak altında geçiren bitki, hasat zamanı geldiğinde elle toplanıyor çünkü makine ile hasada uygun değil. Hasat işlemi zorlu ve eğitimli işçiler gerektiriyor. Bu nedenle, salep üretimini yaygınlaştırarak insanlara yeni bir gelir kapısı yaratmayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
“METREKAREDEN BİR KİLO SALEP ALDIK, BU YIL VERİMLİ GEÇTİ”
Salebin yetiştirildiği 30 dekar alanda kooperatif bünyesinde 500 metrekarelik ekim alanı bulunduğunu aktaran Doğdu, “Geçen yıl hibe ile gelen tohumlar uyumsuz olduğundan istediğimiz verimi alamadık. Adaptasyonu tamamlamak için bu yıl tohumları bıraktık. Ancak kooperatifimizde 300 metrekarelik alanda hasat yapıyoruz ve metrekareye 1 kilogram verim alıyoruz. Mevcut ekim alanlarımız yetersiz ama gelecekte daha fazla verim elde etmeyi umuyoruz.” ifadelerini kullandı.
