Kamuda Tasarruf Hedefleri Geride Kaldı

YURDAGÜL UYGUN / NEFES

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in geçen yıl mayıs ayında tanıttığı “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi” ile harcamalarda kısıtlama hedeflenmişti. Ancak durum bunun tam tersine gelişti. Kamu harcamaları hızla artış gösterdi. Tasarruf paketi kapsamında üç yıl boyunca yeni araç alımı veya kiralanması yasaklanmıştı. Fakat sadece dört ay içinde araç kiralama giderleri yüzde 5.76 artışla 1.3 milyar lira seviyesine ulaştı.

Kamunun kiralama harcamaları ise yüzde 80’lik bir artışla 7 milyar lirayı aştı. Bu yılın ilk dört ayında iktidar, görevlendirme giderleri için yüzde 37 artışla 508.2 milyar lira, tüketime yönelik mal ve hizmet alımları için de yüzde 57 artışla 109.9 milyar lira harcadı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bütçe verilerine göre, Nisan 2024-Nisan 2025 döneminde kamunun toplam mal ve hizmet alımları yüzde 63.3 artışla 404.3 milyar liraya ulaştı.

Kiralama Giderleri Had Safhada

Bakanlığın dört aylık bütçe verilerine göre, hizmet binaları için kiralanan alanların maliyeti yüzde 31 artışla 1 milyar lirayı geçti. Personel servis kiraları ise yüzde 23 artarak 3.1 milyar lira seviyesine yükseldi. Ayrıca, yiyecek alımları yüzde 48 artışla 20 milyar liraya ulaştı.

Yüzer taşıt kiraları bir yılda tam yüzde 168 oranında artarak 6.2 milyon lira oldu. Lojman, arazi, hava araçları, bilgisayar gibi diğer kiralamalar için 1.4 milyar lira ödendi. Kırtasiye açısından 2.4 milyar lira, yiyecek ve içecek harcamaları için 20 milyar lira, giyim-kuşam için 1.8 milyar lira, güvenlik ve savunmaya yönelik mal alımları için ise 29.3 milyar lira harcandı.

Tasarruf İddiaları Yıkıldı

Yılmaz ve Şimşek, vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin payını azaltmayı, dolaysız vergilerin payını ise artırmayı vaat etmişti. Ancak bu konuda herhangi bir adım atılmadığı gibi, dolaylı vergilerin payı yine vatandaşların yükü oldu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Mali Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Batı, iktidarın Katma Değer Vergisi (KDV) ve Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) gibi dolaylı vergilerin yükünü artırdığını belirtti. Batı, “Bu vergiler aracılığıyla elde edilen gelirlerin payı artırılmıştır” dedi.

Batı, 2025 yılı Ocak-Nisan döneminde merkezi yönetim bütçesinin 885.5 milyar TL açık verdiğini belirterek, vergi gelirleri içinde ÖTV ve KDV’nin payının yüzde 53.23 oranında arttığını ifade etti.

Vergi gelirlerinden dolaylı vergilerin payı yüzde 70.09, dolaysız vergilerin payı ise yüzde 29.91 ile sınırlı kaldı.