Aslında bu haftayı Bertolt Brecht’e ayırmayı düşünmüştüm ama müzik molası vermek de fena bir fikir değil. O zaman, içeceklerimizi alalım ve başlayalım. Geçtiğimiz pazar, doğduğum ve büyüdüğüm Ankara’nın kültür sanat ortamıyla nostaljik bir buluşma yaşadım. Spor tutkunları Fenerbahçe Erkek Basketbol Takımı’nın EuroLeague 2025 şampiyonu olduğu maçı izlerken, ben de ailemle birlikte Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın (CSO) Tarihi Salonu’nda İslam Manafov’un Waltz/Jazz konserini dinledim.
Manafov, programını özenle seçerek her eserin öncesinde dinleyicilere eser ya da besteci hakkında bilgilendirmelerde bulundu. Bu durum, klasik müzik konserlerinde pek alışık olmadığımız bir üsluptu. Manafov, 1988 yılında kendi yazıp sahneye koyarak Azerbaycan’da sahneye koyduğu ve 2013 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.’nin desteği ile Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda gerçekleştirdiği “Çocuklarla ve Gençlerle Müziğe Yolculuk” adlı projesi, müzik çevrelerinde büyük bir ilgi gördü ve projenin devam etmesine karar verildi. Bu anlatımlı konserlerde Manafov, özellikle topluma, çocuklara ve gençlere sanatı öğretmeyi, sanata ve sanatçıya saygı aşılamayı hedeflemiştir. Türk Müziği, Enstrümanları, Opera-Bale, Senfoni Orkestrası gibi çeşitli konularda konserler düzenlemiştir. Sunuculuğunu ve solistliğini üstlendiği etkinliklerde eğlenceli gösteriler, farklı enstrümanlar ve solistlerle dolu projelere imza atmıştır. CSO konserinde de seyirciyle organik bir bağ kurarak, konser sırasında kayıt alınması hakkında yaptığı esprili konuşmayla oldukça dikkat çekti. Alkış yasağına rağmen coşkuyla alkışlayanlar olduğu an çok eğlenceliydi. Ferah bir konser deneyimi yaşadım ama Ankara seyircisinin daha disiplinli olduğunu söylemeden geçemeyeceğim.
İslam Manafov kimdir diye merak edenler için biraz bilgi vereyim. Sanatçı, 1959 yılında Bakü’de doğmuş. Azerbaycan’ın önde gelen piyanistlerinden biri olan Manafov, uluslararası alanda birçok konser vermiştir. Henüz dört yaşında müzikle tanışmış, Bakü Konservatuvarı’ndan mezun olduktan sonra Moskova Çaykovski Konservatuvarı’nda eğitimini sürdürmüştür. Bu daveti ise Moskova Devlet Konservatuarı Profesörü, Sovyetler Birliği’nin “Devlet Sanatçısı” unvanına sahip ünlü piyanist Aleksey Nasedkin yapmıştır. Manafov, Prokofiev, Mussorgsky, Skryabin ve Rachmaninov gibi Rus bestecilerin yorumlarıyla dâhice ve çılgınca bir yer edindi. 1990 yılında Azerbaycan Devlet Konservatuvarı’nda çalışmaya başlamış ve 1996 yılında “Yılın En Faal Sanatçısı” ödülünü almıştır. Çok sayıda öğrenci yetiştiren Manafov, 2013’te de “En İyi Pedagog” ödülüne layık görülmüştür. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından “Devlet Sanatçısı” unvanı ile taltif edilen sanatçı, piyanist ve orkestra şefi olarak kariyerine devam etmektedir. Konserin başlangıcında yüz yıl daha sahnede olacağını ifade eden Manafov’u takip etmenizi öneririm.
İslam Manafov
Konser programında yer alan eserlerle ilgili bazı notlarla yazımı sonlandırmak istiyorum. Daha kısa yazmamı isteyen okurlarımız mutlu olabilir fakat daha anlatacak çok şeyim var. Özellikle CSO’nun tarihi veya Manafov’un piyanist ve besteci kızı Turan Manafzade ve Cumhuriyet’in 100. Yılı için hazırlanan “Türkiye 100” marşı gibi konuları ilerleyen haftalarda paylaşacağım.
İslam Manafov ve Turan Manafzade
Müzik, insanları dertlerinden uzaklaştıran harika bir seçenektir. Kendinize bu haftayı müzikle zenginleştirin. İyi hafta sonları!
Frédéric Chopin – Valsler
Romantik dönemin “piyano şairi” olarak tanınır.
Valsleri, salon müziği olmaktan çıkarmış ve derin duygularla süslemiştir.
En ünlü valslerinden biri “Minute Waltz”tır; hızlı çalındığı için adını buradan almıştır.
Melankoli ile neşe arasında ustaca geçişler sunar.
Sergei Rachmaninoff – Do diyez minör Prelüd (Op. 3 No. 2)
19 yaşında bestelediği eserle hemen ün kazanmıştır.
Karanlık yapısıyla tanınan eser, Rus ruhunu yansıtan bir parça gibidir.
Açılışındaki güçlü akorlar, adeta bir cenaze çanı gibi yankılanır.
Johann Strauss II – Valsler
“Valslerin Kralı” olarak bilinir.
En bilinen eseri Mavi Tuna (An der schönen blauen Donau)’dur.
Avusturya müziğinin sembolü olmuştur.
Oscar Peterson
Kanadalı caz piyanisti ve “klavyedeki sihirbaz” olarak anılmaktadır.
Olağanüstü teknik yeteneğiyle klasik ve caz arasında köprü kurmuştur.
Duke Ellington, Peterson için “Benim idolüm” demiştir.
Fritz Kreisler
Avusturyalı kemancı ve besteci.
Romantik dönem tarzında birçok eser bestelemiştir; bazılarını sahte “Barok” bestecilerin adıyla yayımlamış, sonrasında kendisinin yazdığını açıklamıştır.
“Liebesleid” (Aşkın Hüznü) ve “Liebesfreud” (Aşkın Sevinci) gibi eserleri hâlâ sevilmektedir.
Ludwig van Beethoven – Ay Işığı Sonatı (Sonat No. 14, Op. 27 No. 2)
Orijinal adı “Quasi una fantasia”dır; fantezi gibi anlamına gelir.
Eser, ay ışığının Lucerne Gölü üzerindeki yansımasına benzetilmiştir.
İlk bölümü derin bir hüzün taşırken, son bölümü adeta bir fırtına gibi gelir.
Üzeyir Hacıbeyli
Azerbaycan’ın ilk opera bestecisi; “Leyla ile Mecnun” operası, Doğu’da yazılmış ilk operadır (1908).
Azerbaycan milli marşının bestecisidir.
Klasik Batı müziği ve Azeri halk müziğini harmanlamıştır.
Franz Liszt – Moskova’nın Çanları (Les Cloches de Moscou)
Besteci, 19. yüzyılda Rusya dedigi seyahatlerinden esinlenerek doğu mistisizmi ve batı müzik geleneğini birleştirmiştir.
Eser, romantik dönem stilinde ileri teknik gereksinimler taşır ve çan seslerini yansıtan görkemli akorlarla doludur.
Liszt’in müziğinde sıkça rastlanan “programlı müzik” anlayışı burada da bulunmaktadır; dinleyicilere bir sahne ya da ses manzarası “anlatılır”.
