İran Muhalefetinde Öne Çıkan İsimler: Ünlü Rapçi, Veliaht Prens ve Eski Bakanlar

İsrail’in Tahran’a yönelik düzenlediği saldırılar, İran’daki 46 yıllık İslam Cumhuriyeti rejimini ciddi ölçüde sarsarken, ülkedeki ve diasporadaki muhalif sesler giderek daha fazla güç kazanıyor.

İranlı öğrenciler, sanatçılar ve eski bakanlar, rejime karşı protesta düzenleyerek seslerini duyururken, 1979 yılında gerçekleştirilen İslam Devrimi’yle devrilen Şah’ın sürgündeki oğlu Rıza Pehlevi, açık bir şekilde rejim değişikliği çağrısında bulunuyor.

İngiliz The Times gazetesi, İran muhalefetinde öne çıkan önemli unsurları sıraladı:

Rapçi Toomaj Salehi

2022 yılında kadınların öncülüğünde başlatılan protestolara verdiği destek nedeniyle tutuklanan ve idam cezasından son anda kurtulmayı başaran muhalif rapçi Toomaj Salehi, saldırılar sonrası Instagram hesabında İsrail’e hitaben şu mesajı paylaştı:

“Eğer amacınız İran halkını öldürmekse, bunu açıkça söyleyin. 9 milyon insanı bir anda nasıl tahliye edeceğiz?”

Hapisteki Eski Bakan Mustafa Taczade

Reformist siyasetçi ve eski bakan Mustafa Taczade, hapisten yazdığı bir mektupta hem İsrail’i hem de İran yönetimini sert bir şekilde eleştirdi.

Taczade, “İsrail’in saldırıları ne siyasi ne de ahlaki açıdan meşrudur. Ancak İran’da barışçıl bir demokrasiye geçiş için bir kurucu meclis şart. Yeni bir anayasa yazılmalıdır” ifadelerini kullandı.

Sürgündeki Veliaht Rıza Pehlevi

17 yaşından bu yana sürgünde yaşayan ve kendini İran’ın meşru veliahtı olarak tanıtan Rıza Pehlevi, İsrail’in eylemlerine açık destek sunuyor. Virginia’da yaşayan Pehlevi, İran içerisinde sınırlı bir destek bulunsa da, diaspora toplulukları arasında etkili bir figür olmayı sürdürüyor.

Ancak uzmanlar, Pehlevi’nin etkisinin sınırlı olduğunu belirtmektedir. Chatham House Orta Doğu Programı Direktörü Sanam Vakil, “O, ‘hiçbir yerin prensi.’ Muhalefet daha çok teknokratlar, ılımlılar ve laik reformistlerden oluşuyor” ifadelerini kullanıyor.

İran içindeki muhalefet oldukça parçalı bir yapı sergilemekte: Reformistler, sol gruplar, kadın hakları savunucuları, komünistler ve silahlı eylemleriyle öne çıkan Halkın Mücahitleri gibi eski örgütler, baskı altındaki muhalefet arasında dikkat çekiyor.

Bu parçalı muhalefet, genel olarak dini rejimin sona erdirilmesi ve laik, demokratik bir yönetime geçiş talep ediyor.