İçinde bulunduğumuz kritik dönem: Nükleer silahlanma yarışı

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2025 yılına ait silahlanma, silahsızlanma ve uluslararası güvenlik durumunu ele alan yeni bir rapor yayımladı.

Rapor, dünya üzerindeki nükleer silahların yaklaşık %90’ını elinde bulunduran ABD ve Rusya’nın da aralarında bulunduğu nükleer silah sahibi ülkelerin, geçtiğimiz yıl mevcut nükleer silahlarını modernize ettiklerini ve yeni versiyonlar eklediklerini ortaya koyuyor.

Bu ülkelerin yanında Birleşik Krallık, Fransa, Çin, Hindistan, Pakistan, Kuzey Kore ve İsrail de yer alıyor.

YENİ SİLAHLANMA DÖNEMİ BAŞLIYOR

Nükleer silah sahibi ülkelerin hemen hepsinin, geçen yıl yoğun bir şekilde modernizasyon programları sürdürdüğü ve mevcut silahlarını geliştirdiği ifade edilen raporda, nükleer güçler arasında yeniden bir silahlanma yarışı ihtimali konusunda uyarılarda bulunuldu.

SIPRI’nin raporunda, silah kontrol anlaşmalarının önemli ölçüde zayıfladığı bu dönemde, nükleer silah sahibi devletlerin cephaneliklerini yenileyerek yeni bir tehdit dönemine girdiği vurgulanıyor.

OPERASYONEL SİLAHLARIN ARTIŞ GÖSTERDİĞİ BELİRTİLİYOR

Rapora göre, dünya genelinde operasyonel durumdaki nükleer silah sayısı artış gösterdi.

Ocak 2025 itibarıyla toplam nükleer başlık envanterinin 12 bin 241 olduğu belirlenirken, bunun yaklaşık 9 bin 614’ü potansiyel kullanım amaçlı askeri stoklarda bulunuyor. 2024 Ocak’ında askeri stoklarda bulunan nükleer silah sayısı ise 9 bin 585 olarak kaydedilmişti.

Askeri stoklarda potansiyel kullanım amacıyla bulunan 9 bin 614 silahın 3 bin 912’si füzeler ve uçaklarla konuşlandırılmış durumda. Bu silahların büyük çoğunluğunu ABD ve Rusya’ya ait yaklaşık 2 bin 100 nükleer silah oluşturuyor ve balistik füzeler üzerinde yüksek operasyonel alarm durumunda tutuluyor.

Operasyonel durumda bulunan nükleer silah sayısının artmasına rağmen, toplam nükleer silah sayısında bir düşüş gözlemleniyor. Bu düşüş, nükleer silahların %90’ını elinde bulunduran ABD ve Rusya’nın eski savaş başlıklarını emekliye ayırmasından kaynaklandığı belirtiliyor.

SIPRI’nin raporunda, “Bu eğilimin gelecekte tersine dönmesi olası. Çünkü emekliye ayrılan savaş başlıklarının söküm hızı yavaşlarken yeni nükleer silahların konuşlandırılması hızlanıyor” deniliyor.

ÇİN’DE ÖNEMLİ ARTIŞ GÖRÜLÜYOR

2025 yılı raporunda, Çin’in Ocak 2024’te 500 olduğu tahmin edilen nükleer savaş başlıklarının sayısının, Ocak 2025’te 600’e yükseldiği ortaya konuldu.

ABD’nin toplam nükleer başlık sayısı 5 bin 328’den 5 bin 177’ye, Rusya’nın ise 5 bin 580’den 5 bin 459’a düştüğü görülürken, Hindistan’ın başlık sayısı 172’den 180’e yükseldi. Diğer ülkeler arasında Pakistan’ın 170, Kuzey Kore’nin 50, İngiltere’nin 225, Fransa’nın 290 ve İsrail’in 90 nükleer başlık sayısının sabit kaldığı belirtiliyor. Raporda, verilen verilerin yaklaşık olarak paylaşıldığı kaydediliyor.

SIPRI Kitle İmha Silahları Programı Kıdemli Araştırmacısı, nükleer silahlarla ilgili askeri altyapıya yönelik saldırılar ve üçüncü taraf dezenformasyonlarının birleşiminin, konvansiyonel bir çatışmayı nükleer bir krize dönüştürme riskini taşıdığına dikkat çekerek, “Bu durum, nükleer silahlara olan bağımlılıklarını artırmak isteyen devletler için keskin bir uyarı olmalıdır” ifadelerini kullandı.