Muhalif- Ankara
Önergenin gerekçe bölümünde şu ifadelere yer verildi:
“Çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı bulunan bireylerde, gluten içeren buğday, arpa ve çavdar gibi tahılların tüketilmesiyle tetiklenen, ince bağırsakta iltihaplanma ve hasara neden olan otoimmün bir hastalıktır. Küresel ölçekte yaklaşık %1,4 serolojik (kan testi) prevalansa, %0,7 biyopsi ile doğrulanmış prevalansa sahiptir. Türkiye’de ise bu oran, yapılan araştırmalara göre %0,3 ile %1 arasında değişiklik göstermektedir. Türkiye’de 250 bin ile 750 bin arasında çölyak hastası olması öngörülmekte ancak yalnızca %10’una tanı konulduğu göz önünde bulundurulduğunda, tanı almış hasta sayısının 25 bin ile 75 bin arasında olduğu düşünülmektedir.
Çölyak hastalığı, glutenin bağışıklık sistemi tarafından bir yabancı madde olarak algılanması sonucunda, ince bağırsakta iltihaplanma ve villus atrofisi (bağırsak yüzeyinde hasar) ile tanımlanır. Belirtiler arasında karın ağrısı, şişkinlik, ishal, yorgunluk, kilo kaybı, anemi ve deri döküntüleri (dermatitis herpetiformis) bulunmaktadır. Tedavi, ömür boyu süren bir gluten içermeyen diyet gerektirir.
Son yıllarda Türkiye’de yaşanan ekonomik zorluklar, hayat pahalılığı ve enflasyonun çölyak hastalarının yaşam standartlarını doğrudan etkilediği gözlemlenmektedir. Çölyak hastaları için temel tedavi olan glutensiz beslenme, genel gıda maliyetlerinin çok üzerinde fiyatlarla satılmakta, bu durum bireyleri ekonomik sıkıntılarla baş başa bırakmaktadır. Temel glutensiz ürünlerin (ekmek, un, makarna vb.) fiyatları, benzer geleneksel ürünlerin 3 ila 10 katı arasında değişim göstermektedir. Bu fark, düşük ve orta gelirli çölyak hastaları için ulaşılabilirlik sorununa neden olmaktadır. Çölyak hastalarının beslenme ihtiyaçlarına yönelik devlet destekleri oldukça sınırlı olup, mevcut desteklerin ya yetersiz olduğu ya da uygulama aşamasında yaygınlık ve sürdürülebilirlikten uzak olduğu ifade edilmektedir. Mali yetersizlikler sebebiyle birçok çölyak hastası diyete tam uyum sağlayamamaktadır; bu ise sağlıklarının bozulmasına ve çeşitli komplikasyonlara yol açabilmektedir. Özellikle küçük şehirlerde ve kırsal bölgelerde glutensiz ürünlerin temin edilmesi büyük ölçüde kısıtlıdır. Bu durum, ekonomik sıkıntılarla birleştiğinde çölyak hastalarının tedaviye erişimini daha da zorlaştırmaktadır.
