Halk Barınma ve Ulaşıma Servet Harcadı, Gıdaya Sıra Zor Geldi!

Artan konut fiyatları ve yükselen kira bedelleri, Türkiye’deki hane halkının bütçesini ciddi şekilde zorlamaya başladı. Eurostat ve TÜİK verilerine göre Türkiye, Avrupa’da konuta en fazla bütçe ayıran ülkeler arasında ilk 5’e girmeyi başardı. Barınma harcamalarının gelir içindeki payı artarken, vatandaşların tasarruf imkanları da giderek daralıyor.

Konut Harcamaları Arttı

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine bakıldığında, Türkiye’de hane halkının kullanılabilir gelirinin %18,2’sini 2018 yılında konut harcamalarına ayırırken, bu oranın 2024 itibarıyla %21,1’e yükseldiği görülüyor. Bu durum, konut giderlerinin hanelerin gelirlerini daha fazla tükettiğini gözler önüne seriyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de benzer bir trendi destekliyor. 2022 yılında konut ve kira harcamalarının toplam tüketim içindeki payı %22,4 iken, bu oran 2023’te %23,9’a ulaştı.
Türkiye, Avrupa’da 5. Sıraya Yükseldi

2023 yılı istatistiklerine göre Türkiye, 25 Avrupa ülkesi arasında konut harcamalarına en fazla bütçe ayıran 5. ülke konumunda. Türkiye’nin önünde yer alan ülkeler ise Çekya, Almanya, İsveç ve Danimarka gibi yüksek gelirli devletlerdir.

Konut Harcamalarının Yüksek Olduğu Ülkeler

Danimarka: %26,6

İsveç: %24,6

Almanya: %24,5

Çekya: %22,1

Türkiye: %21,1

Öte yandan konut harcamalarının daha düşük seviyelerde kaldığı ülkeler arasında Hırvatistan (%13,0), İtalya (%13,6) ve Slovenya (%13,6) yer almaktadır. Kuzey Avrupa ülkelerinde yüksek ısınma ve bakım giderleri, bu bölgelerdeki konut maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır.

Tasarruf ve Sosyal Harcamalar Azalıyor

Barınma ve gıda gibi zorunlu tüketim kalemlerindeki artış, hane halkının tasarruf yapabileceği ya da eğitim, sağlık, kültür ve sosyal yaşam gibi alanlara ayırdığı bütçeyi kısıtlar hale gelmiştir.

TÜİK’in 2023 verilerine göre:

Ulaştırma harcamaları: %21,9

Gıda harcamaları: %20,6

Eğitim ve kültür harcamaları: Sadece %1–2 düzeyinde

Bu tablo, vatandaşların sosyal refahını etkileyen alanlarda harcama yapma kapasitesinin azaldığını göstermektedir.