Dünyanın en büyük Güneş teleskobu olan Daniel K. Inouye Güneş Teleskobu (DKIST), yeni geliştirdiği filtre sayesinde Güneş’in bugüne kadarki en detaylı görüntülerini elde etmeyi başardı.
Hawaii’nin Maui bölgesindeki Haleakala Volkanı’nda 2022’den bu yana Güneş’in yüzeyiyle alakalı ayrıntılı görüntüler toplayan DKIST, gözlemlerini sürdürüyor.
“VTF” adı verilen görünür ayar filtresi, Güneş’in yüzeyindeki olayları daha önce hiç olmadığı kadar yakın bir şekilde üç boyutlu olarak sunma yeteneğine sahip.
BİR KITA BOYUTUNDA GÖZLEMLEME
Bu cihaz, Güneş’in yüzey katmanı olan fotosferde dev bir Güneş lekesinin gözlemlenmesine olanak sağladı. Güneş’in iç atmosferinin merkezine yakın konumda bulunan bu kıta büyüklüğündeki leke, piksel başına 10 kilometre ölçeğinde detaylar sunuyor.
VTF, Güneş’in manyetik alan gücünü, sıcaklığını, basıncını ve plazma akış hızını ölçmek amacıyla tasarlanmıştı. Bu sayede Güneş yüzeyinde gerçekleşen patlamaların nedenleri daha iyi anlaşılabiliyor.
Bunun yanı sıra, Almanya’daki Güneş Fiziği Enstitüsü’nde 15 yıllık bir araştırmanın sonucu olarak geliştirilen bu cihaz, 2024 başında teleskoba entegre edilmek üzere hazır hale getirildi.
GÜNEŞ LEKELERİNİN ÖNEMİ NEDİR?
Daha soğuk ve yoğun manyetik alanlara sahip olan Güneş lekeleri, güçlü manyetik alanları nedeniyle normal plazma akışlarını engeller. Bu durum, biriken enerjinin serbest kalması için uygun zemin hazırlar.
Bu tür olaylar, Güneş’teki şiddetli patlamaların tetikleyicisi olabiliyor. Patlamalar, Dünya’nın elektromanyetik alanını etkileyerek elektrik kesintilerine, kutup ışıklarının daha belirgin hale gelmesine veya elektronik cihazların arızalanmasına neden olabilir.
Tarihte 1800’lerdeki bir Güneş patlaması, telgraf istasyonlarında bir dizi yangına yol açacak kadar şiddetliydi.
ÇEKİM FIRSATLARI ARTIYOR
Güneş, her 11 yılda bir manyetik aktivite açısından zirve ve dip noktalarına ulaşır. NASA gibi kurumlarda çalışan bilim insanları, Ekim ayında Güneş’in aktivitesinin zirveye ulaştığını belirtti.
Zirve döneminde Güneş yüzeyindeki lekeler daha belirgin hale geliyor ve bu sürecin birkaç ay daha sürmesi bekleniyor. Bu durum, DKIST’in Güneş’in yüzeyinden daha fazla fotoğraf çekme fırsatını artıracak.
