Hawai’i Üniversitesi’ne bağlı Astronomi Enstitüsü (IfA) uzmanları, evrendeki en şiddetli patlamaları “Geçici Aşırı Nükleer Olayı” (ENT) olarak tanımladı.
Nadir şahidi olunan bu aşırı şiddetli enerji patlamaları, Güneş’ten en az üç kat daha büyük olan bir yıldızın süper kütleli bir kara deliğe yaklaştığında meydana gelmektedir.
Kara deliğin yıldızı tamamen parçalayarak yutması durumunda ortaya çıkan devasa enerji salınımı dikkat çekiyor. Araştırmacılar, ENT’lerin en parlak süpernovalardan bile 25 kat daha fazla enerji saldığını belirtmektedir.
Daha önce karşılaşılan gelgit kayması olayları (TDE) bulunsa da, ENT’ler TDE’lerden çok daha güçlü ve uzun ömürlüdür.
Nası tespit edildi?
Gökbilimci Jason Hinkle, Gaia uydusunun verilerini incelerken alışılmadık derecede parlak ve uzun süren parlamalar keşfetti.
Hinkle, “Gaia, bir şeyin parlaklığının değiştiğini bildiriyor, ama ne olduğunu açıklamıyor. Uzak galaksilerin merkezindeki bu pürüzsüz, uzun ömürlü parlamalar görünce alışılmadık bir durumla karşılaştığımızı anladım” şeklinde konuştu.
Hinkle, daha sonra dünyanın çeşitli yerlerindeki gözlemci ekiplerle iletişime geçerek çok uluslu bir araştırma ağı oluşturdu. Bu sayede San Diego’daki Zwicky Tesisi’nde üçüncü bir olay gözlemlendi.
Özellikle bu parlamaların, bir süper kütleli kara deliğin dev bir yıldızı yutmasından kaynaklandığı anlaşıldı.
Bir Yılda 100 Güneş Gücünde Enerji Yayabiliyor
Bir süpernova, Güneş’in 10 milyar yılda yaydığı enerjiyi yalnızca bir yılda yayma kapasitesine sahiptir. Gaia18cdj adlı ENT ise sadece 12 ay içinde 100 Güneş gücünde enerji yayabiliyor.
ENT’ler, yalnızca yıldızların yok oluşunu sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda evrenin erken dönemlerinde kara deliklerin nasıl büyüdüğünü ve galaksilerin evrimini anlamak için de önem taşımaktadır.
Ancak, ENT’ler süpernovalardan tam 10 milyon kat daha nadir görülmektedir. Bu durum, gözlemlenmelerini oldukça zor hale getiriyor. Dolayısıyla araştırmacılar daha fazla ENT tespit etmek amacıyla gökyüzü taramaları gerçekleştirmek ve uluslararası işbirliği yapmak zorunda kalmaktadır.
