Meta, yapay zeka odaklı gelecek planlarının bir parçası olarak, ABD’nin Illinois eyaletinde bulunan bir nükleer tesisi yeniden faaliyete geçirmek amacıyla Constellation Energy ile 20 yıllık bir sözleşme imzaladı. Facebook ve Instagram’ın sahibi olan bu teknoloji devi, bu adımla Microsoft, Google ve Amazon gibi rakiplerinin izinden gitmiş oluyor.
Ancak bu stratejik iş birliğine rağmen, nükleer enerjinin teknoloji sektörünün artan enerji ihtiyacını karşılaması için daha zamana ihtiyaç var. Şu anda yapay zeka sistemlerinin gereksinim duyduğu büyük elektrik tüketiminin önemli bir bölümü hâlâ fosil yakıtlarla sağlanıyor. Bu durum, iklim değişikliğini tetikleyen karbon salımında artışa neden oluyor.
YAPAY ZEKA, DOĞAL GAZA BAĞIMLI
Meta, uzun vadede nükleer enerjiye yönelirken, kısa vadeli stratejileri daha çok doğal gaz üzerine kurulmuş durumda. ABD’nin önde gelen enerji şirketlerinden Entergy, Meta’nın Louisiana’da planladığı büyük veri merkezi kompleksi için doğalgazla çalışan yeni santraller inşa etmeye hazırlanmaktadır.
Fransa, elektrik ihtiyacının yüzde 75’ini nükleer enerjiden karşılayarak bu alanda dünyada önde gelen bir konumda yer alıyor. Paris’te düzenlenen yapay zeka zirvesinde konuşan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD’nin eski Başkanı Donald Trump’ın ünlü “Kaz kaz kaz” (Kaz, kaz, kaz) sloganına atıfta bulunarak, “Bizde kazmaya ihtiyaç yok, sadece tak fişi çalışsın” şeklinde espri yaptı.
Ancak ABD için durum oldukça farklı. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) tarafından nisan ayında yayımlanan rapora göre, veri merkezlerinde tüketilen elektriğin büyük kısmı hâlâ doğalgaz ve kömür gibi fosil yakıtlardan elde ediliyor. Yapay zeka talebinin artışıyla, önümüzdeki yıllarda yeni elektrik arzının önemli ölçüde doğalgaz santrallerinden sağlanması öngörülüyor.
NÜKLEER VE YENİLENEBİLİR ENERJİ PAYI DÜŞÜK
IEA’nın verilerine göre, ABD’deki veri merkezlerinin enerji ihtiyacının yalnızca yüzde 24’ü güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklardan karşılanırken, nükleer enerjinin payı yüzde 15 civarında. Fosil yakıtların yerini iklim dostu alternatif kaynakların alabilmesi için büyük yatırımlar yapılması ve uzun bir zaman diliminin geçmesi gerekiyor.
ABD Enerji Bakanlığı’nın yayımladığı başka bir rapora göre, ülke genelinde veri merkezlerinin elektrik tüketimi son on yılda üç katına çıktı. Bu artışın 2028 yılına kadar iki ila üç kat daha yükselmesi ve ABD’nin toplam elektrik tüketiminin yüzde 12’sine ulaşması bekleniyor.
YAPAY ZEKANIN YÜKSEK ENERJİ TÜKETİMİNİN NEDENİ NEDİR?
Yapay zeka sistemleri, özellikle sohbet robotları gibi üretken modeller, büyük miktarda işlem gücüne ihtiyaç duyar. Bu süreç, “ön eğitim” olarak adlandırılan, devasa veri setlerinden öğrenmeyi sağlayan ilk aşama ile başlar. Bu işlem genellikle grafik işlem birimleri (GPU) aracılığıyla gerçekleştirilir ve birçok cihazın eş zamanlı çalışmasını gerektirir.
Model eğitimi tamamlandıktan sonra, bir yapay zeka aracının yanıt oluşturabilmesi için yeni verileri işlemesi gerekir. Bu aşamaya “çıkarım” denir ve bu da yüksek miktarda elektrik tüketimi demektir.
Ayrıca, bu işlem gücü önemli ölçüde ısı üretir. Veri merkezlerinin bu ısıyı kontrol altında tutabilmesi için soğutma sistemlerine ihtiyaçları vardır. Bu durum ya ilave elektrik tüketimine ya da su ile soğutma gibi alternatif yöntemlerin kullanılmasına yol açar.
