Düşük Petrol Fiyatları Rus Ekonomisini Zorluyor

Rusya’nın ekonomik durumu, uluslararası yaptırımlar ve savaşın etkileri altında kalmaya devam ederken, düşen petrol fiyatları bütçe üzerindeki baskıyı artırmaktadır.

2023 yılının ilk dört ayında, ülkenin bütçesi enerji fiyatlarındaki düşüş sebebiyle 3,3 trilyon ruble (yaklaşık 40,7 milyar dolar) açık vermiştir.

Rusya Maliye Bakanlığı, 2025 yılına yönelik beklentilerinde bütçe açığının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYH) oranının yüzde 0,5’ten 1,7’ye yükseleceğini belirtirken, bu yıl Rus rublesinin yabancı para birimleri karşısında önemli ölçüde değer kazanmasının bütçeyi zorladığı ifade edilmiştir.

Rublenin dolar karşısında yaklaşık yüzde 30 oranında değer kazanması, ihracattan elde edilen bütçe gelirlerinin azalmasına yol açarken, ülkenin ana ihracat kalemi olan petrol fiyatlarındaki düşüş, bütçede daha fazla olumsuz etki yaratmaktadır.

Rusya Merkez Bankası’nın enflasyonu kontrol altına almak amacıyla uyguladığı sıkı para politikası da, ekonomik büyümeyi yavaşlatan faktörlerden biri olarak öne çıkmaktadır.

Petrol Fiyatlarındaki Düşüş

Brent petrolün varil fiyatı yıla yaklaşık 75 dolar seviyesinden başlamışken, ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı ticaret savaşlarının etkisiyle bu fiyat 60 doların altına gerilemiştir.

Daha sonra, ABD ve Çin arasında yapılan ticaret anlaşması sayesinde fiyatlar 65 dolar seviyelerine çıkarken, küresel ekonomik durgunluk endişeleri fiyatları baskı altında tutmaya devam etmektedir.

Rusya, dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olarak, düşen petrol fiyatlarının bütçe dengesinin bozulmasına yol açtığı görülmektedir.

Yaptırımlar nedeniyle Ural petrolünü Brent’e oranla varil başına yaklaşık 10 dolarlık bir indirimle satan Rusya’nın, savunma harcamalarını önemli oranda artırmasının neden olduğu mali yükü karşılamak amacıyla çeşitli önlemler alması beklenmektedir.

Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, 6 Mayıs tarihinde yaptığı bir açıklamada, düşen petrol ve doğal gaz gelirlerinin bütçe açığını artıracağını belirtmiş, açığın kapatılması için bu yıl Ulusal Varlık Fonu’ndan 447 milyar ruble (yaklaşık 5,5 milyar dolar) harcama yapılacağını ifade etmiştir.

Ulusal Refah Fonu’ndaki rezervler, nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 0,34 artarak 11,79 trilyon rubleye (yaklaşık 145,7 milyar dolar) ulaştı.

Analistler, ülke genelinde vergi artışlarının gündeme gelebileceğini belirtirken, devletin ihracat gelirlerinin artması için rubleyi değer kaybettirebileceği üzerinde durulmaktadır.

Rublenin değer kaybı durumunda sıkı para politikasının daha da sertleşebileceği ve bu durumun özel sektörü zorlayabileceği de ifade edilmektedir.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, düşen petrol fiyatlarının Rusya’ya olan etkileri hakkında yaptığı açıklamada, “Petrol fiyatları, Rusya’nın ulusal çıkarlarına yönelik tutumunu etkileyemez. Rusya’nın çıkarları, petrol fiyatları dahil her şeyin önünde gelir.” demiştir.

Rusya’da Enflasyonla Mücadele

Rusya’da, yaptırımlar ve düşen petrol fiyatlarının etkilerinin yanı sıra, Merkez Bankası’nın uyguladığı para politikası da önemli bir etken olarak ortaya çıkmaktadır.

Savaşın başlamasından bu yana enflasyon oranı hedeflenen yüzde 4 seviyesinin üzerinde seyretmekte olup, mart ayında yüzde 10’un üzerine çıkmıştır.

Savunma sanayisindeki artan harcamalar, enflasyonu tetikleyen başlıca etkenlerden biri iken, burada ve orduda artan personel ihtiyacı da enflasyonu olumsuz etkilemektedir.

Şirketler, artan istihdam açığını kapatmak amacıyla maaşlarda önemli artışlar yapmaktadır.

Rusya Federal İstatistik Kurumu (Rosstat) verilerine göre, ülkedeki maaşlar nominal olarak yüzde 18 artış göstermiştir.

Rusya Merkez Bankası, 25 Nisan’daki toplantısında politika faizini rekor seviye olan yüzde 21’de sabit tutma kararı almıştır.

Analistler, Ukrayna ile olası bir anlaşmanın kısa vadede olmasa da orta ve uzun vadede yaptırımların hafifletilerek Rus ekonomisine olumlu etki edebileceğini belirtmektedir.

Savaşın uzaması durumunda zorlukların daha da derinleşeceği görüşünü savunan analistler, Avrupa ülkeleri tarafından Rusya’ya karşı yeni kapsamlı yaptırımlar üzerinde hazırlandığını ve bu durumun ekonomide yaşanan sıkıntıları artırabileceğini ifade etmektedir.