Dünyanın En Büyük İkinci Ekonomisinde Tarife Alarmı

Çin ekonomisi, mayıs ayında ABD ile karşılıklı tarife artışlarına bağlı olarak artan ticaret geriliminin getirdiği belirsizliği hissetmeye başladı.

Ulusal İstatistik Bürosu (UİB), Ocak-Mayıs 2025 dönemine ait sanayi üretimi, perakende satışlar, sabit sermaye yatırımları ve işsizlik oranlarından oluşan verileri açıkladı.

Nisan ayında perakende satışlar yıllık bazda yüzde 6,4, sanayi üretimi ise yüzde 5,8 artış gösterirken, sabit sermaye yatırımları ilk 5 ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,4 yükseldi.

Üretim ve yatırımlardaki artış önceki aylara göre yavaşlama gösterirken, tüketimde önemli bir yükseliş yaşandı. Ekonomide tarife belirsizliğinin etkileri hissedilmeye devam etti.

ÜRETİM İVMESİ AZALIYOR

Yıllık cirosu 20 milyon yuanın (yaklaşık 2,78 milyon dolar) üzerinde olan sanayi işletmelerinin üretim değerleri, mayısta geçen yıla göre yüzde 5,8 artış göstermiştir. Bu artış, nisandaki yüzde 6,1’lik artışın gerisinde kaldı.

Sanayi üretimi, ocak ve şubat aylarında yüzde 5,9, martta yüzde 7,7, nisanda ise yüzde 6,1 oranında artış kaydetmişti.

Tüketim göstergesi kabul edilen perakende satışlar ise nisandaki yüzde 5,1’lik artışın ardından mayıs ayında yüzde 6,4 oranında güçlü bir yükseliş gösterdi.

Perakende satışlar ocak ve şubat aylarında yüzde 4, martta ise yüzde 5,9 ve nisanda yüzde 5,1 artmıştı.

Çin hükümeti, dış talepteki azalmayı dengelemek için iç talebi canlandırmaya yönelik politikalara öncelik veriyor. Tüketimdeki ivme artışında merkezi ve yerel hükümetlerin tüketici ürünleri için uyguladığı takas teşvik programlarının etkisi büyük oldu.

Çin Ticaret Bakanlığının verilerine göre otomobil, beyaz eşya ve elektronik ürünlerinde eski malların yenileriyle değişimi için yapılan takas teşvik programları, mayıs sonu itibarıyla 1,1 trilyon yuan (153 milyar dolar) satış kaynağı oluşturdu.

YATIRIMLAR GERİLEDİ

Diğer yandan altyapı, taşınmazlar, makine ve donanım harcamalarını içeren sabit sermaye yatırımları, ilk 5 ayda yıllık yüzde 3,4 artarken, önceki 4 aydaki yüzde 4’lük artışın gerisinde kaldı.

Ocak-mayıs döneminde altyapı yatırımları yüzde 5,6, imalat yatırımları ise yüzde 8,5 oranında artış gösterdi.

Gayrimenkul sektöründeki son 3 yıl süren düşüş, mayısta da devam etti. İlk 5 ayda yüzde 10,7 düşüş kaydeden gayrimenkul yatırımları, önceki 4 aydaki yüzde 10,3’lük gerilemeden daha hızlı bir azalma gösterdi.

Gayrimenkul yatırımları hariç tutulduğunda, sabit sermaye yatırımları ilk 5 ayda yüzde 7,7 artış yaşadı.

Ülkede nisanda yüzde 5,1 olan şehirlerdeki genel işsizlik oranı, mayıs sonu itibarıyla yüzde 5’e geriledi.

– ABD ile Çin Arasındaki Tarife Restleşmesi

ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da aralarında Çin’in de bulunduğu ticaret ortaklarına yeni ek gümrük vergileri getireceğini duyurmuş, Çin’in karşılık vermesiyle iki ülke arasında başlayan tarife restleşmesinde ABD, Çin’e uyguladığı gümrük tarifesini yüzde 145’e kadar çıkarmış, Çin de ABD’ye yüzde 125 oranında gümrük vergisi getirmişti.

Ticaret gerilimlerinin yükselmesi üzerine ABD’li ve Çinli yetkililer, 10-11 Mayıs’ta İsviçre’nin Cenevre kentinde tarifeler üzerine müzakerelerde bulunmuş ve karşılıklı gümrük vergilerini üç ay süreyle düşürme kararı almışlardı.

Görüşmenin ardından 14 Mayıs itibarıyla ABD’nin, Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisini üç ay için yüzde 145’ten yüzde 30’a ve Çin’in de ABD mallarına uyguladığı kadar gümrük vergisini yüzde 125’ten yüzde 10’a düşürdüğü bildirilmiştir.

Trump, 30 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Çin’i Cenevre’deki anlaşmanın büyük bir bölümünü ihlal etmekle suçlamış ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile bu konuyu görüşeceğini belirtmiştir.

ABD ve Çin liderleri, 5 Haziran’da ticaret gerilimi sonrası ilk kez telefonda görüşmüş ve tarafların, iki ülkeden heyetlerin Cenevre anlaşmasının uygulanmasına yönelik çalışmalara devam etme kararına vardığı bildirilmiştir.

İki ülke heyetleri, müzakerelerin yeni turu için 9-10 Haziran’da İngiltere’nin başkenti Londra’da bir araya gelmiş ve önceki görüşmelerde varılan mutabakatın uygulanmasına dair önlemler üzerinde anlaşma sağladıklarını duyurmuşlardır. Trump, görüşmeden sonra ABD’nin yüzde 55, Çin’in ise yüzde 10 tarife uygulayacağını belirtmiş, ancak Çin tarafı bu durumu doğrulamamıştır.