Don Pazar Tezgahını Vurdu

DİLAN KUTLU / NEFES

TÜRK tarımı 2025 yılına hem kuraklık hem de zirai don etkisiyle adım attı. Hem ürün temininde hem de ihracatta ciddi sorunlar bekleniyor. Zirai don, pazar fiyatlarına da yansıyarak ateş pahası hale geldi. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, nisan ayında 36 ilde etkili olan don, Türkiye Ziraat Odaları Birliği’ne (TZOB) göre 65 ili etkisi altına aldı. Ürün kayıplarının gıda arzını daraltmasıyla pazar fiyatları hızla yükseldi. Başkent Ankara’da semt pazarlarında erik 200 TL, muz 150 TL, çilek 150 TL, kayısı 160 TL, domates 80 TL, sivri biber 70 TL seviyelerine çıktı. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, “Bu afet bir bütün olarak değerlendirilmeli. Don, dolu, sel ve kuraklık üst üste geldi” ifadesini kullandı.

CİDDİ VERİM KAYBI

Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar, Şanlıurfa’nın tarımsal alanlarının büyük çoğunluğunun etkilendiğini belirterek, “Kuru hububat alanlarımızın yüzde 80-90’ı zarar gördü. Yaklaşık 1.6 milyon dönüm arpa, buğday ve mercimek alanı etkilendi. Ayrıca badem, fıstık ve zeytin gibi kuru tarım yapılan yaklaşık 2 milyon dönümde de yüzde 50 verim kaybı bekliyoruz. Şu anda tam anlamıyla yok yılı yaşıyoruz. Çiftçiler 2025 ekimini borçlanarak yaptı. Tarım Kredi ve bankalardan alınan borçların en az 3 yıl ertelenmesi gerekiyor. Çünkü çiftçi bir yıl ürün alamazsa kendine 3 yılda ancak gelebiliyor. Eğer devreye alınamayan sulama projeleri hayata geçebilseydi, bu kuraklığı yarı yarıya hissederdik.” şeklinde konuştu.

Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Doğan, buğdayda rekoltenin çok düşük olduğuna dikkat çekerek, “Şubat ayında meydana gelen don büyük hasara yol açtı. Yüzde 40-50’yi bulan verim kaybı var. Dönümden 500-600 kilo verim alırken, şu anda 200-300 kilo alınabiliyor.” dedi. Doğan, buğdaydaki kaybın ekmek fiyatlarına yansımalarına ilişkin ise, “Yurt dışından buğday gelirse fiyatlara fazla etki etmez, ancak gelmezse ekmek fiyatları olumsuz etkilenir.” değerlendirmesini yaptı.

İhracatta Sıkıntı Yaşarız

ZİRAAT Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez, yaşanan zirai don felaketinin yalnızca tarımsal üretimi değil, aynı zamanda ihracatı ve sanayiyi de tehdit ettiğini ifade etti. Suiçmez, “Narenciye, kayısı, üzüm, fındık, elma, kiraz, ceviz gibi hem iç piyasada tüketilen hem de ihraç edilen birçok ürün don nedeniyle zarar gördü. Bu durum, sadece fiyatları değil, ihracat gelirlerini de olumsuz etkileyecek.” sözlerini kullandı.