Brigham and Women’s Hospital, Harvard Tıp Fakültesi ve çeşitli üniversitelerden gelen araştırmacılar, yaşlanma süreci ile ilgili telomerler üzerinde yenilikçi bir çalışmaya imza attı. Telomerler, kromozomların uçlarını koruyan DNA parçalarıdır ve yaş ilerledikçe doğal olarak kısalma eğilimindedir. Bu kısalma, birçok kronik hastalığın gelişim riskini artıran biyolojik bir saat olarak kabul edilmektedir.
Yeni Bulgular Daha Güçlü
Washington Post’un bildirdiğine göre, önceki çalışmalar genellikle gözlemsel nitelikteydi. Ancak Amerikan Klinik Beslenme Dergisi’nde yayımlanan yeni araştırma, rastgele atama, çift kör ve plasebo kontrollü tasarımı ile daha sağlam ve geçerli bulgular sunuyor. Katılımcılara 2.000 IU D vitamini ve 1 gram omega-3 yağ asidi verildi; araştırmanın ana hedefi kanser ve kalp hastalıklarına olan etkilerini ölçmekti.
Telomer Kısalmasında Azalma Gözlemlendi
VITAL isminde daha geniş bir klinik çalışmanın parçası olan bu alt analiz, özellikle Boston çevresinden 900 katılımcıyı kapsadı. Beyaz kan hücrelerinde telomer uzunlukları başlangıçta ve 2 ile 4. yıllarda tekrar ölçüldü. Elde edilen bulgulara göre, plasebo grubuna kıyasla D vitamini alan katılımcılarda telomer kısalmasının daha az gerçekleştiği görüldü. Ayrıca omega-3 takviyesinin bu konuda herhangi bir etkisi tespit edilemedi.
İltihaplanma Dikkat Çekiyor
Araştırmanın ortak yazarlarından ve Brigham and Women’s Hospital’daki Önleyici Tıp Bölümü Başkanı Dr. JoAnn Manson, D vitamininin faydalarının muhtemelen iltihaplanmayı azaltıcı etkisinden kaynaklandığını belirtti. İltihaplanma, bağışıklık sistemi hastalıkları ve kanser de dahil olmak üzere birçok kronik hastalıkla bağlantılıdır.
“Mucize Değil, Destekleyici Bir Unsur”
Manson, D vitamininin tek başına mucizevi bir çözüm olmadığını özellikle vurguladı:
“Diyet takviyeleri, her zaman sağlıklı bir beslenmenin ve yaşam tarzının yerini tutamaz. Asıl odak noktası sağlıklı yaşam alışkanlıkları olmalıdır. Ancak iltihaplanma riski fazla olan bireyler için hedefe yönelik D vitamini takviyesinin faydalı olabileceği düşünülmektedir.”
Uzmanlardan Eleştiriler de Var
Araştırmaya yönelik bazı eleştiriler gündeme geldi. Telomer araştırmalarında önemli bir figür olan Nobel ödüllü Prof. Carol Greider, telomer uzunluğunun ölçümünde kullanılan qPCR yönteminin güvenilirliği konusunda endişelerini dile getirdi. Greider, farklı kan hücresi türlerinin farklı telomer uzunluklarına sahip olabileceğini ve bu nedenle ortalama telomer uzunluğundaki değişimin hücre dağılımındaki değişikliklerden kaynaklanabileceğini ifade etti.
2023 yılında Journal of Nutrition, Health and Aging’de yayımlanan bir diğer çalışmada ise, D vitamini takviyesinin telomer uzunluğu üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı sonucuna varılmıştı.
Daha Fazla Araştırma Gerekiyor
Araştırmacılar, bulguların umut verici olduğunu; ancak genel D vitamini alım yönergelerinde bir değişiklik yapılmadan önce sonuçların başka çalışmalarda da teyit edilmesi gerektiğini belirtiyor. D vitamini, yaşlanmaya karşı tek başına bir çözüm sunmasa da, sağlıklı yaşamın bir parçası olarak rol oynayabilir. Özellikle yüksek riskli gruplar için hedefe yönelik kullanımının faydası olabileceği düşünülmektedir.
