Cepte kuruş kalmadı

İLKAY AKKAYA / NEFES

Enflasyon, paranın satın alma gücünü azaltırken, düşük değerli madeni paraları da etkisiz hale getiriyor. Artık 1 TL, en küçük işlevsel para birimi konumuna gelirken, 50 kuruş ve altındaki madeni paralar neredeyse tamamen kullanım dışı kalmış durumda. Hatıra para olarak basılan 5 TL ise kalıcı hale gelerek yeni “ufaklık” oldu. 2025 yılının ilk beş ayında 1 kuruş, 5 kuruş, 10 kuruş ve 25 kuruş hiç üretilmedi; 50 kuruş ise yalnızca ocak ayında 84 bin adet basıldı. Buna karşın, 2025’te en fazla basılan madeni para 1 TL oldu ve ilk beş ayda 227 milyon adet üretildi.

Neredeyse her alışverişte sıklıkla karşımıza çıkan 1 TL, 50 kuruşun eski işlevini üstlenmiş durumda. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından sağlanan verilere göre, mayıs ayında 1 TL’den 60.9 milyon adet, 5 TL’den ise 16.5 milyon adet piyasaya sürüldü. 2024 yılında basılan son madeni paralar arasında 1 kuruş 676 bin adet, 5 kuruş 3.3 milyon adet ve 10 kuruş 18.2 milyon adet olarak kaydedilmiştir.

HATIRA PARA KALICI

Cumhuriyet’in 100. yılı anısına 2023 yılında hatıra olarak basılan madeni 5 TL, 2024 ve 2025 yıllarında seri üretime geçti. Hatıra olarak başlayan bu para, kalıcı bir değer haline geldi. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü verilerine göre: 2023 yılında 21.7 milyon adet, 2024 yılında 162.6 milyon adet ve 2025 yılının ilk beş ayında ise 68.9 milyon adet 5 TL basıldı.

Böylece toplamda 253 milyondan fazla madeni 5 TL piyasada yer alıyor. Bu da 5 TL’nin artık sadece bir bozuk para olmaktan çıkıp, günlük ekonomide önemli bir birim haline geldiğini gösteriyor. Artık market kasalarında, toplu taşıma araçlarında ve neredeyse her yerde bu madeni para mevcut.