Artvin’in Kemalpaşa ilçesinde çay üreticileri, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan 2025 yılı yaş çay alım fiyatı olan 25,44 liraya büyük bir tepki gösterdi. Üreticiler, artan maliyetler karşısında bu fiyatın geçim sağlamaya yetmediğini ifade ederek yetkililere çağrıda bulundu.
Çay üreticisi Meliha Balcı, belirlenen fiyatın hayat pahalılığına karşı oldukça yetersiz olduğunu dile getirdi. Balcı, “Çay bizim alın terimizdir. 25 lirayla bugün çarşı pazarı birlikte gezelim. Ne alabiliriz, ne yapabiliriz? 25 liraya iki ekmek bile alamıyoruz. Çocuğun okul masrafı, evin mutfağı…” sözleriyle hayal kırıklığını vurguladı.
Eskiden bir çay sezonunda ev ve araba alabildiklerini söyleyen Balcı, günümüzde işçilikten gübreye kadar tüm giderlerin üreticiyi zora soktuğunu belirtti. Balcı şöyle</strong devam etti:
“Eskiden biz bir sezon çayla hem ev alırdık hem araba; çocuklarımızı okuturduk. Yani bütün ihtiyaçlarımızı karşılayabiliyorduk. Şimdi neyle karşılayalım? […] Hadi biz bırakalım, kendileri gelsinler toplasınlar, yaşasınlar bu hayatı. […] Nice büyükler geçti bu ülkenin başından ama bu derece olmamıştı.”
“BİR PAKET CİPS 50 LİRA”
Üretici Aydın Aydın ise temel tüketim ürünlerinin çaydan daha pahalı hale geldiğini ifade etti:
“Kesinlikle kabul etmiyoruz. Bugün 30 gram bir paket sigara 80-100 lira. 25 lira nedir? Bir AKP’li vekil 25 lirayla bir şey alabiliyorsa gelsin, bize de söylesin. Biz de onların marketinden alışveriş yapalım. 25 lira nedir? Bir paket cips 40-50 lira. Bizim çayımız, emeğimiz bir cips kadar etmiyor mu? Böyle şey olur mu? Asla kabul etmiyoruz.”
“BİR PAKET MAKARNA 38 LİRA”
Aydın, çayın maliyetine de dikkat çekti:
“Bana diyorlar ki, çayı kısa topla! Ama kısa toplarsam zarar ediyorum. Bugün bir makarna 38,5 lira. Gerçekten zarar ediyoruz. Bana diyorlar ki, ‘5 ton çay topla’. Ama zarar ediyorum! İşçilik bedeli yüksek. O zaman verilen fiyatın artması lazım.”
Başka bir üretici de benzer sorunlara dikkat çekti. Geçen yıl da benzer sorunlar yaşadıklarını belirten üretici, şöyle konuştu:
“Geçen sene de böyleydi. ‘Parayı ne yapacaksınız’ diyorlardı. Ama zaten istesek de vermezler. Para kendilerine lazım. Desteklemeleri de kaldırmışlar. Bize 35 lira verseler bile yetmez. Zahmeti var, işçiliği var. İşçiler 12 lira istiyor. Artık Allah’a kaldı işimiz. 35 lira bile kurtarmaz. Evet, biz 40 lira isteriz ama veren kim?”
Kemalpaşa Belediye Başkanı Erhan Yılmaz da üreticilere destek vererek, çayın kilosunun en az 30 lira olması gerektiğini dile getirdi.
Yılmaz, “Biz de bu hesaplamayı yaptık. Ortalama 4 ton çay alan bir eve, en az asgari ücretin girmesi için çayın kilosunun en az 30 lira olması gerekiyor.” dedi.
Çaydan elde edilen gelirin tamamının üreticiye kalmadığını vurgulayan Yılmaz, budama, gübre ve işçilik gibi maliyetlerin büyük bir kısmını oluşturduğunu söyledi:
“Bütün bunları yaptığınızda, kendiniz toplasanız bile gelirinizin üçte biri gidiyor zaten. Maliyetler çok yüksek. Bu yüzden fiyatın en az 30 liranın üzerinde olması gerekiyor. Üretici arkadaşlarımızın söyledikleri rakamlar son derece doğru.”
