Şahin Aybek
Eyy Babalar! Kültürümüzde “Allah Analı Büyütsün” demeyiz, “Allah Analı Babalı Büyütsün” deriz.
Bir babalar gününe daha ulaştık. Baba, bazen evin direği, bazen devlet baba, bazen ise bir otorite figürü olarak karşımıza çıkıyor. Toplum olarak bu kelimeyi sıkça kullanmayı seviyoruz. ‘Yap bir babalık’, ‘babayiğit’, ‘size baba diyebilir miyim?’, ‘Orhan baba’, ‘Müslüm baba’, ‘bu devirde babana bile güvenmeyeceksin’, ‘mafya babası’, ‘Şam babası’, ‘para babası’, ‘iskelesi babası’, ‘dert babası’, ‘Baba erenler’, ‘Ali Baba ve Kırk Haramiler’, ‘Ali babanın bir çiftliği var’ gibi birçok tanım var dilimizde.
Ancak bu yazımızda babaların eğitimle olan ilişkisine eğileceğiz. Babaların eğitimdeki rolleri olduğu gibi, öğretmenler de birer baba figürü olarak karşımıza çıkar. Bu durumu, Büyük İskender’in “Öğretmenim Aristoteles biyolojik babam değil ama ruhumun ve aklımın babasıdır” sözleriyle mükemmel bir şekilde ifade edebiliriz. Eğitim, çocuklarımızın her yönüyle gelişiminde ve okumasında en önemli etkendir; bu yüzden babaların çocuk eğitimindeki rolü son derece kritiktir. Bir çocuğun doğumundan itibaren içinde bulunduğu aile, babasıyla olan ilişkisi ve ondan aldığı eğitim, çocuk gelişiminin birçok yönünü etkiler. Bu nedenle babaların bu durumun farkında olarak hareket etmeleri gerekmektedir.
Baba Modeli Çocuğun Gelişimi İçin Önemlidir
Geleneksel düşünce şekline göre, anne merhametle anılırken baba, otorite figürü olarak görülmektedir. Bu nedenle, babalara aileyi koruma ve kollama görevi verilmiştir. Ancak, çocuğun eğitimi hem annelerin hem de babaların sorumluluğundadır. Yazımızda bu görevleri baba figürü üzerinden ele alacağız. Bir çocuğun dünyaya gelmesinde belirleyici olan baba, model olarak çocuğun gelişimi için kritik bir öneme sahiptir. Babalar, çocuğun bilişsel, duygusal, sosyal ve psiko-motor gelişimlerini destekleyen ilk eğiticilerdir.
Babalık Bebeğin Doğumuyla Başlar
Dünyada erken çocukluk döneminin önemi tartışmasız bir şekilde kabul edilmektedir. Babalar, bu dönemden itibaren ‘Baba Olma’ görevini üstlenirler. Eğitimin sadece okulla sınırlı olmadığı düşünülürse, babalar da birer eğitici konumundadır. Babalığın, bebeğin doğumuyla başladığını unutmamalıyız; dolayısıyla babalar, çocuklarının eğitiminde ne kadar erken yer alırlarsa o kadar faydalı olurlar. Bu eğitimde en önemli unsur sevgi ve şefkattir. Babaların, özellikle erkek çocukların cinsiyete uygun davranış kazanmasında büyük bir rolü vardır. Sadece erkek çocukları değil; kız çocukları da etkileşimde bulunacakları bir baba modeline ihtiyaç duyarlar.
Otoriter ve Az İlgilenen Baba Çocukları Çekingen ve Utangaçtır
Yapılan araştırmalar, otoriter ve az ilgilenen babaların çocuklarının daha çekingen ve utangaç olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan, ilgilenen ve dengeli sınırlar koyan babaların çocukları ise iç denetimli ve bağımsız bir karakter geliştirebilmektedir. Bu sebeple babalar, en az anneler kadar çocuklarının gelişiminde önemli bir yere sahip olduklarının bilincinde olmalıdır. Günümüz dünyasında babayı, çocuk için yalnızca koruyucu ve ailesini finanse eden bir otorite olarak tanımlamak yetersiz kalmaktadır. Baba, çocuk için aynı zamanda bir dost olmalıdır. Artan değişiklikler gözetildiğinde, artık babalar da çocuk bakımında aktif bir rol üstlenmek zorundadır. Babalar, çocuklarıyla daha fazla zaman harcamalı, fakat önemli olan noktalardan biri, çocuğun anne ile baba arasındaki sağlıklı ilişkiyi model almasıdır. Baba, anneyle sağlıklı bir ilişki geliştiriyorsa, çocuğuyla oyun oynamalı, ona yeni şeyler öğretmeli ve eğitim sürecinde destek olmalıdır.
Allah Analı Büyütsün Değil, Allah Analı Babalı Büyütsün Deriz
Babalar, birer öğretmendirler. Çocuklarının tüm davranışlarının modellendiğinin farkında olarak hareket etmeli, onların güçlü ve zayıf yönlerini gözlemlemelidirler. Okul ve aile işbirliğini sağlarlarken çocuklarının gelişim evrelerine dikkat ederek hareket etmelidirler. Kendi geçmiş ukdeleri yerine, çocuklarının yeteneklerini dikkate alarak hareket etmelidirler. Çocuklarının eğitim yaşamı boyunca okul ve ev arasındaki entegrasyonu sağlayarak, öğretmenin okulda yaptıklarını evde pekiştirmeleri gerekir. Babalar, çocuklarının sosyal yaşamını şekillendirmelerinde, sağlıklı bir cinsel kimlik geliştirmelerinde, karşı cinsle kuracakları ilişkilerin biçimini belirlemelerinde, zeka gelişimlerinde, kendilerini güçlü hissetmelerinde ve özgüven oluşturmalarında önemli roller oynamaktadırlar.
Eyy Babalar, unutmayın ki “Allah Analı Büyütsün Değil, Allah Analı Babalı Büyütsün Deriz”. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…
