Bibi’yi Zora Sokacak Hamle: Erken Seçim Sesleri Yükseliyor

İsrail’de, koalisyon ortağı olan Ultra Ortodoks Yahudi (Haredi) Birleşik Tevrat Yahudiliği Partisi’nin hahamları, “askerlik yasası” nedeniyle parti lideri ve İskan Bakanı Yitzhak Goldknopf’a hükümetten ayrılma talimatı verdi.

İsrail basını, Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin ciddi bir krizle karşı karşıya olduğuna ve ülkede erken seçimlerin yakın olduğuna vurgu yaptı.

Koalisyon hükümetinin üyeleri olan Haredi partileri Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği, Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim görenlerin askerlikten muaf tutulmasına dair yasal bir düzenleme yapılmadığı için bir aydır meclis oylamalarını boykot ediyor.

Hahamlar Öfkeli

Yedioth Ahronoth gazetesinin haberine göre, Birleşik Tevrat Yahudiliği Partisi liderlerinden Moshe Gafni, “zorunlu askerlik” meselesinin çözülmemesi halinde daha sert önlemler alacaklarını belirtmesinin ardından, gece Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein, Hükümet Sekreteri Yossi Fox ve Haredi temsilciler arasında bir görüşme yapıldı.

Görüşmelerde önemli bir ilerleme sağlanamayınca, Birleşik Tevrat Yahudiliği’nin dini lideri olan hahamlar, koalisyondan çekilme ve meclisin feshi seçeneklerini desteklediklerini duyurdular.

Kanal 12 televizyonunun haberine göre, hahamlar, Başbakan Netanyahu’nun ortak görüşme teklifini “Konuşacak bir şey kalmadı, yeterince şey söylendi” diyerek geri çevirdi.

Hükümet Çöke Bilir

İsrail devlet televizyonu KAN, “Haredi krizi rasyonelite sınırlarını aşıyor, hükümetin dağılması her zamankinden daha yakın” şeklinde bir değerlendirme yaptı.

Mevcut hükümet döneminde Haredilerin önemli kazanımlar elde etmiş olmasına rağmen “zorunlu askerlik” krizinin tüm çıkarların önüne geçtiği ifade edildi.

Mecliste 7 milletvekili bulunan Birleşik Tevrat Yahudiliği’nin koalisyondan çekilmesi durumunda hükümetin 61 sandalye ile çoğunluğunu sürdüreceği; ancak bunun, diğer Haredi koalisyon ortağı 11 milletvekilli Şas Partisi üzerinde baskı oluşturacağı yorumları yapıldı.

Kanal 12, Birleşik Tevrat Yahudiliği’nin kararına rağmen Şas’ın hala sessiz kaldığını hatırlattı ve tavrının İsrail siyasetinin geleceği açısından belirleyici olabileceğini vurguladı.

Muhalefetten Hamle Geliyor

Öte yandan, muhalefet partileri, İsrail Meclisi’nin (Knesset) feshi için gelecek hafta bir tasarı sunacaklarını açıkladı.

Yair Lapid liderliğindeki ana muhalefet partisi Gelecek Var Partisi, Avigdor Liberman liderliğindeki İsrail Evimiz Partisi ve Yair Golan liderliğindeki İşçi Partisi, bu tasarıya destek vereceklerini duyurdu.

Ne Olmuştu?

İsrail yasalarına göre, 18 yaşını geçen herkes zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmek zorundadır; ancak Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır tartışma konusudur.

Gazze Şeridi’nde 7 Ekim 2023’ten itibaren artan saldırganlık nedeniyle orduya olan ihtiyaç da önemli ölçüde yükselmeye başladı.

Gazze Şeridi’ndeki ateşkesi bozan saldırılar sonrası ordunun 7 bini savaş bölgelerinde görev alacak şekilde olmak üzere 12 bin askere ihtiyaç duyduğu belirtiliyor.

Geçen yıl asker ihtiyaçları arttıkça, askerlikten muaf Ultra Ortodoks Yahudi gençlerin orduya alınması konusu, İsrail’in en tartışmalı meselelerinden biri haline gelmişti.

İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine hükmetmişti.

Nüfusun yaklaşık yüzde 13’ünü oluşturan Harediler, zorunlu askerliğe karşı duruyor ve hayatlarını Tevrat çalışmalarına adadıklarını belirtiyorlar.

Buna ek olarak, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun Haredi koalisyon ortakları, başkana Haredilerin askerlikten muaf tutulmasına ilişkin bir yasa çıkarması için baskı yapıyor. Haredi partileri, bu bağlamda bir aydır meclis oylamalarını boykot ederek hükümetin karar almasını engelliyor ve Netanyahu’yu sıklıkla hükümeti devirmekle tehdit ediyor.