AYM’den Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’a İptal Kararı

Anayasa Mahkemesi (AYM), 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 3. maddesinin 2. fıkrasını iptal etti. İptalin 9 ay sonra yürürlüğe gireceği belirtildi.

Resmi Gazete’de yayımlanan karar doğrultusunda, Gaziosmanpaşa 1. Sulh Ceza Hakimliği, davada yer alan düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek Yüksek Mahkemeye başvuruda bulundu.

Başvuruda, kanunun 1. maddesi uyarınca “bildirim ve izin şartına uymadan döviz, banknot, hisse senetleri ve tahvillerin alım ve satımının yasaklandığı, buna karşı gelenlere 3. maddesi kapsamında yaptırım uygulanacağı” ifade edildi.

Başvuruda, ilgili düzenlemenin “mahkemelerin somut olayın şartlarını değerlendirmesine olanak tanımadığı” ve bu durumun mülkiyet hakkına aykırı olduğu vurgulandı.

AYM, 1567 sayılı kanunun 3. maddesinin 2. fıkrasındaki “Kişi, 1. maddede belirtilen kıymetlerin izinsiz şekilde yurtdışına çıkarılması veya yurda sokulması halinde; 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na göre suç veya kabahat oluşturmadığı sürece eşya ve kıymetlerin rayiç bedeli kadar idari para cezası uygulanır.” ifadesini iptal etti.

İptal hükmünün 9 ay sonra yürürlüğe girmesi öngörüldü.

KARARIN GEREKÇESİ

AYM’nin açıklamalarında, kamu düzeni ve ekonomik istikrarın korunması amacıyla belirli kıymetlerin izinsiz şekilde ülkeye sokulması veya çıkarılmasının “devletin kontrolü altında tutulmasının” zorunluluğu vurgulandı.

Devletin, bu tür malların serbest dolaşımını kısıtlayarak ekonomik güvenliğini ve vatandaşlarının refahını koruma yükümlülüğünü yerine getirmeyi hedeflediği aktarılırken, yasal düzenlemelerle “caydırıcılık sağlanmasının” amaçlandığı kaydedildi.

İlgili kanunda, hangi koşullarda kimlere ne kadar idari para cezası uygulanacağının net bir şekilde belirtildiği, ancak bu düzenlemenin “mülkiyet haklarına aşırı müdahale” oluşturduğu vurgulandı.

İptali istenen düzenlemenin, kabahati işleyenin sabit oranda idari para cezası almasını zorunlu kıldığı, bu durumun hakime takdir yetkisi tanımadığına dikkat çekildi.

Kararda, “Kural, kabahati işleyen kişinin kusur derecesi, paranın kaynağı gibi unsurları incelemeye imkân tanımayarak, olayın şartlarına göre müdahaleyi ölçülü hale getirebilecek farklı sonuçları engellediği için kişilere aşırı bir yük getirdiği” belirtildi. Anayasa Mahkemesi, bu gerekçelerle kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verdi.