Askeri Harcamalar Rekor Tazeledi

Küresel askeri harcamalar, jeopolitik gerilimlerin artmasıyla 2024’te bir önceki yıla göre reel olarak yüzde 9,4 artarak 2 trilyon 718 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına dair küresel askeri harcamalar raporunu yayımladı.

Raporda, küresel askeri harcamaların 2024’te bir önceki yıla göre reel olarak yüzde 9,4 oranında artarak 2 trilyon 718 milyar dolara ulaşmasının tüm zamanların en yüksek seviyesi olduğu ifade edildi. Geçen yıl artışın, Avrupa ve Orta Doğu’daki askeri harcama artışlarından etkilendiği vurgulandı.

10 yıldır sürekli artış kaydeden küresel askeri harcamaların, geçen yıl Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en yüksek artışı gösterdiği belirtildi. Ayrıca, kişi başına düşen askeri harcamanın 334 dolara çıkarak 1990’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştığı ifade edildi.

Türkiye’nin Askeri Harcamaları

Türkiye’nin 2015-2024 döneminde askeri harcamalarının yüzde 110 oranında arttığı raporda yer aldı. Ülkenin geçen yılki askeri harcamalarının bir önceki yıla göre yüzde 12 artarak 25 milyar dolara ulaştığı bildirildi.

SIPRI raporuna göre, 2023 yılında dünya genelinde askeri harcamalar yükselirken, özellikle Avrupa ve Orta Doğu’da büyük artışlar gözlemlenmiştir.

Raporda, geçen yıl Malta hariç tüm Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını artırdığı ve Ukrayna’daki savaş ile ABD’nin NATO ittifakına olan bağlılığı konusundaki şüphelerin, Rusya’nın da dahil olduğu Avrupa ülkelerinde askeri harcamaların yüzde 17 oranında artmasına neden olduğu belirtildi.

2024’te en fazla askeri harcama yapan beş ülke ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan olarak sıralandı ve bu ülkeler, dünya askeri harcamalarının yüzde 60’ını oluşturdu.

ABD’nin Askeri Harcamaları

Raporda, ABD’nin 2024 yılı için askeri harcamalarının bir önceki yıla göre yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaştığı kaydedildi. Ülkenin 2015-2024 dönemi askeri harcamalarının ise yüzde 19 oranında yükseldiği vurgulandı.

Ayrıca, ABD’nin geçen yıl küresel askeri harcamaların yüzde 37’sini ve NATO askeri harcamalarının da yüzde 66’sını oluşturduğu ifade edildi.

Geçtiğimiz yıl çoğu Avrupalı NATO üyesinin askeri harcamalarını artırdığı ve bu ülkelerin NATO içindeki toplam paylarının son 11 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 30’a ulaştığı belirtildi.

Raporda, “2024’te üçüncü yılına giren Rusya-Ukrayna savaşı, askeri harcamaları artırmaya devam ederek Avrupa’daki askeri harcamaları Soğuk Savaş dönemindeki seviyelerin üzerine çıkardı.” ifadesine yer verildi.

Çin’in askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 59 oranında arttığı ve geçen yıl da yüzde 7 artarak 314 milyar dolara çıktığı tahmin edildi.

Hindistan’ın askeri harcamalarının geçen yıl yüzde 1,6 artışla 86,1 milyar dolara ulaştığı, 2015-2024 döneminde ise yüzde 42 oranında yükseldiği ifade edildi.

Almanya Yeniden Silahlanıyor

Geçen yıl 88,5 milyar dolarlık askeri harcama ile Almanya’nın, küresel askeri harcama yapan ülkeler arasında yer aldığı ve Hindistan’ı geride bırakarak dünyada ilk defa 4. sırada olduğu aktarıldı. Almanya’nın askeri harcamalarının 2015-2024 döneminde yüzde 89 oranında artması dikkat çekti.

Rusya’nın askeri harcamaları 2024’te bir önceki yıla göre yüzde 38 artarak 149 milyar dolara ulaştı. Bu miktar, Rusya’nın GSYH’sinin yüzde 7,1’ine denk geldiği tahmin edildi.

Savaşta olan Ukrayna’nın askeri harcamaları ise geçen yıl yüzde 2,9 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı. Süregeldikçe Ukrayna’nın bu miktarının 2024’teki GSYH’sinin yüzde 34’ünü oluşturması bekleniyor. Geçen yıl Ukrayna’nın toplam askeri harcamalarının Rusya’nın harcamalarının yüzde 43’üne tekabül ettiği dikkat çekti.

İsrail’in Askeri Harcamaları Yüzde 65 Arttı

Gazze’deki saldırılarını sürdüren İsrail’in askeri harcamaları geçen yıl yüzde 65 artarak 46,5 milyar dolara yükseldi. SIPRI, bunun “1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en yüksek yıllık artışı” temsil ettiğini belirtti.

Öte yandan İran’ın askeri harcamalarının yüzde 10 azalışla 7,9 milyar dolara gerilediği ifade edildi. Raporda, “Yaptırımların İran üzerindeki etkisi, ülkenin askeri harcamalarını artırma kapasitesini önemli ölçüde sınırladı.” yorumu yer aldı.

İngiltere’nin askeri harcamaları geçen yıl yüzde 2,8 artarak 81,8 milyar dolara yükseldi. Fransa’nın askeri harcamalarının yüzde 6,1 artarak 64,7 milyar dolara ulaştığı bildirildi.

Suudi Arabistan, 80,3 milyar dolarla 2024’te Orta Doğu’nun en büyük ve dünyanın ise yedinci en büyük askeri harcama yapan ülkesi oldu.

SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını dikkate alarak, “Hükümetler, genellikle diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve sosyal ödünleşmelerin toplumsal etkileri önümüzdeki yıllarda daha belirgin hale gelebilir.” ifadesini kullandı.

SIPRI, 1966’dan bugüne çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi konularda araştırma, rapor ve analizler hazırlamaktadır.