Görme engelli avukat Olgun Yılmaz, Ankara 1 No'lu Barosu'na ait kütüphaneden, görme engellilere sunulan kitap tarama ve okuma hizmetinin 2023 yılında durdurulması sonrasında TİHEK'e başvurdu.
Yılmaz, kütüphanede ayrımcılığa uğradığını öne sürerek, ihlalin ortadan kaldırılmasını talep etti. TİHEK, baronun bu hizmeti durdurmasının geçerli bir gerekçeye dayanmadığına ve bireylerin bilgiye ulaşımının kısıtlandığına dikkat çekti.
Baronun ayrımcılık yasağını ihlal etmediğini kanıtlayamadığı ve bu nedenle ayrımcılık yasağının ihlal edildiği sonucuna varıldı.
Baroya, 6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu'nda belirtilen ayrımcılık yasağını ihlal ettiği gerekçesiyle en üst sınırdan 141 bin 934 TL idari para cezası verilmesine karar verildi.
“Basılı Kitaba Erişim Bizim İçin Zaten Zor”
Avukat Olgun Yılmaz, 10 Temmuz Dünya Hukukçular Günü'nde bu konuya dikkat çekerek şunları ifade etti:
“Biz görme engelli bireyler, basılı kitaplara ulaşımda zorluk yaşıyoruz. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamındaki 11. madde değişti.
Artık sesli okuma veya Türk Braille alfabesi ile bu imkana sahip olduk. Ancak bu yeterli olmadı. Zira teknolojinin ve bilgisayarın gelişmesi kitaplara erişimimizi engelledi.
Fakat teknoloji sayesinde, ekran okuyucular yardımıyla Word ve PDF formatındaki kitapları okuyabiliyoruz. Uzun uğraşlar sonucunda derleme kanununda bir değişiklik yapılmasını sağladık.
Bu değişiklikle birlikte, Türkiye'de basılan her türlü eserin görme engelliler için ekran okuyucularla okunabilecek formatta Milli Kütüphanelere verilmesi kabul edildi. Ancak o tarihten bu yana, çalışmalar yapılmasına rağmen uygulanmadı.”
'En Yüksek Sınırdan Ceza Uygulandı'
Yılmaz, Ankara Barosu Engelli Avukatlar Kurulu'nun kurduğu kütüphanenin telif hakları yasası sebebiyle kapandığını belirterek şunları ekledi:
“Bizler, kütüphanelere erişim konusunda ayrımcılığa maruz kaldığımız düşüncesiyle TİHEK’e başvurduk. Ankara Barosu hakkında iki başvuru gerçekleştirildi; benim başvurum ve Avukat Osman Sezer'in başvurusu.
Bu başvurular sonrasında TİHEK, kütüphanenin kapatılmaması ve ayrımcılık yapıldığı yönünde karar aldı. Eğer bir kütüphane hizmeti veriyorsanız, görme engellilere de bu hizmeti sunmalısınız.
Başvurularımız neticesinde TİHEK, ayrımcılık yapıldığına dair karar verdi ve en yüksek sınırdan 141 bin TL ceza uygulandı. Ankara Barosu, konuyu İdare Mahkemesi’ne taşımış olsa da henüz sonuçlanmadı. Şikayetimiz üzerine Ankara Barosu kütüphanemizi yeniden açtı.”
‘Kütüphanemizi Yeniden Elde Ettik’
Ankara Barosu’nun kitaplardaki telif hakları nedeniyle tereddüt yaşadığını iddia eden Yılmaz, şunları söyledi:
“Burada asıl amaç ayrımcılık yapma durumu değildi, fakat biz bu süreçte ayrımcılığa maruz kaldık. Şu an kütüphanemizi geri elde ettik. Marakeş Anlaşması, eğitim veren kurumların kütüphane açmasını sağlıyor. Bu anlaşma ile Ankara Barosu, kütüphanemizi açmış oldu. Artık 21’inci yüzyıldayız.
Hâlâ birçok hakka erişmek için mücadele etmemiz gerekiyor. Bu durum kabul edilemez. Kurumlar, bunun farkında olmalı ve yaptıkları işlemlerde bizi de göz önünde bulundurmalılar.
Kurumlara başvururken artık tanık mı götüreceğiz kaygısı taşımamalıyız. Teknoloji bu kadar gelişirken, böyle sıkıntılar yaşamamalıyız. Bu nedenle hak mücadelesini sürdürmeye devam edeceğiz. Bunlar bizim haklarımız, bizlere verilen bir lütuf değil. Diğer bireyler nasıl kitap okuyabiliyorsa, ben de okuyabilmeliyim.”
