Murat GÜRGEN / NEFES
TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonu’nda, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü ile Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞ’nin 2021 ve 2022 yıllarına ait bilanço ve netice hesapları görüşüldü.
TBMM KİT Komisyonu’nda Türkiye Denizcilik İşletmeleriyle (TDİ) ilgili Sayıştay raporları tartışılırken, özelleştirilen bazı limanlarda işletici firmaların TDİ’ye beklenenden düşük gelir aktardığına dair bulgular gündeme geldi.
CHP İstanbul Milletvekili Ali Gökçek’in “Şirket, TDİ’yi dolandırdığını kabul etmiş” ifadelerine Komisyon Başkanı Savaş müdahale etti. AKP’li Savaş, “Dolandırmış demeyelim. Fazla tahsilat, fazla tahakkuk gibi bir ifade kullanalım” önerisinde bulundu.
Yüzde 25 Yerine Yüzde 2
Özelleştirilen limanlarda, işletici şirketlerin gelirleri üzerinden TDİ’ye belirli oranlarda pay aktarması zorunlu. Sayıştay raporuna göre bazı işletici firmalar taşeron şirketler aracılığıyla TDİ paylarını eksik ödemiş. Bu süreçte, 5 yıl boyunca “asli faaliyet” niteliğindeki gelirlerini “faaliyet dışı gelirler” kategorisine aktardılar.
Bu durum sonucunda TDİ payları, yüzde 25 yerine yüzde 2 oranında tahakkuk ettirildi. Denetim sonucunda, bu işletmecilerden birinin TDİ’ye 1 milyon 400 bin dolar eksik ödeme yaptığı tespit edildi. CHP’li Gökçek, yaşananları şu şekilde özetledi:
– Ancak şirket, ‘Sizin düşündüğünüz kadar dolandırmadım. Gelin, belgelerimi inceleyin, ben ne kadar dolandırdığımı bir kez daha hesaplayayım’ demiş. Kurum da ‘Hadi bir bakalım o zaman gerçekten ne kadar dolandırdın?’ diyerek belgeleri almış ve hesaplama yapmış. İşletici şirket, kurduğu taşeron firma aracılığıyla TDİ’yi dolandırmış. Görünüşe göre bu işletmecilerin arasındaki iletişim iyi; çünkü kullanılan yöntemler her zaman aynı.
“Hırsıza Hırsız Dersin”
Komisyon Başkanı Savaş’ın “Temiz bir dil kullanalım” uyarısına Gökçek, “Eksik hesaplanıp gönderildiğini, taşeron şirketler üzerinden bu işlemlerin yapıldığını Sayıştay belirtmiş, kurum da bunu kabul etmiş. Gerçekten ne yazıyorsa onu söylüyorum” şeklinde karşılık verdi. CHP Çorum Milletvekili Mehmet Tahtasız ise “Başkanım, hırsıza hırsız demekte bir sakınca yok” diyerek seslendi.
Gökçek, TDİ yetkililerini de eleştirerek, “Millet olarak dolandırılmış tarafta olmak beni de üzüyor. Şu anda firmalar bu tür işlemler yaparken TDİ ne yapıyordu? 2015 yılından 2020 yılına kadar işletici firmalar TDİ’yi kandırırken, bu yetkililer hiçbir şey yapmamış. Sayıştay’ın bu konuda bulguları mevcut. Raporda, sorumluluklarını yerine getirmedikleri ve yıl sonunda düzenlemeleri gereken raporları zamanında hazırlamadıkları ifade ediliyor” dedi.
