AKP’nin eski bakanları, milletvekilleri, akademisyenler ve hukukçuların bulunduğu 19 kişi, “Adalet Çağrısı” adlı bir bildiri yayımladı.
Bildiride, hukuk devletinin askıya alındığına dikkat çekilerek, gizli tanık ve ‘iltisak’ iddialarıyla adil yargılama ilkesinin ihlal edilmemesi gerektiği vurgulandı.
Bildiriyi imzalayan isimler arasında eski Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Haşim Kılıç, eski Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik ve eski Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay gibi önemli isimler yer alıyor. Bildiride şu ifadeler kullanıldı:
– Türkiye’de hukuk devleti askıdadır. 2017’deki Anayasa değişikliği ile ‘Yürütme Erki’ kişiselleşmiş, ‘Yasama ve Yargı’ fiili olarak yürütmenin kontrolüne girmiştir. Demokrasinin temeli olan ‘kuvvetler ayrılığı’ yerini kuvvetler birliğine bırakmıştır. Anayasa’nın açık hükümlerine rağmen AYM ve AİHM kararlarına sıklıkla riayet edilmemektedir. Yasaların uygulanmasında siyasi tercihler ve keyfi uygulamalar öne çıkmıştır.
“KAYYUM-KHK’LAR ANAYASAYI YOK EDİYOR”
– Keyfi olarak inşa edilen suçlamalar, makul gerekçeler olmaksızın tutukluluklar ve yargılama süreçlerinin uzatılması, gizli tanık kullanılarak yapılan suçlamalar, mahkeme kararı olmaksızın suçlu ilan edilenlerin mal varlıklarına el konulması, AİHM’nin kararlarının göz ardı edilmesi gibi uygulamalar, anayasayı, uluslararası hukuku ve insan haklarını ihlal etmektedir.
– Hukukta öngörülebilirliğin kaybolması, yasal engeli olmayan kişilerin hukuksuz yere işlerinden ve yaşam standartlarından mahrum bırakılması, çalışma hakkının ve mülkiyet güvencesinin sona ermesi, toplumsal huzuru ve devletimizin uluslararası alandaki saygınlığını tehdit eden bir ‘korku iklimi’ oluşturuyor.
“HAK İHLALLERİ ‘İÇ İŞ’ DİYE GEÇİŞTİRİLEMEZ”
– Adaletsizlik, bir güvenlik meselesidir. Ceza yasalarının öngörülemez şekilde yorumlanması, medya mensuplarına ve iş insanlarına yönelik keyfi tutuklamalar yargıya olan güveni sarsmaktadır.
– Yargı mensuplarının inanç ve siyasi görüşlerinin kararlarına yansıması, çözülmesi gereken en ciddi taraflılık sorunudur. Yargının siyasi amaçlarla kullanılması hukuk devletinin, demokrasinin ve özgürlüklerin sonunu getirir. Hak ve özgürlüklerin evrenselliği gözetildiğinde, hiçbir devlet hak ihlallerini ‘iç iş’ savunmasıyla geçiştiremez.
– Yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile ‘hesap verebilirliğinin’ dengesinin sağlanması, yasama ve yürütme organları arasındaki sorunların çözümünde kilit rol oynamaktadır. Bu nedenle yargının tarafsızlığını güvence altına alacak köklü bir yargı reformu kaçınılmazdır.
“DEVLETE YAPILABİLECEK EN BÜYÜK KÖTÜLÜK…”
– Vatandaşların anayasal hakkı olan güvenli bir hayat sürmesi, devletin varlık nedenidir. Siyasi hedefler taşıdığı açık olan yargısal uygulamalara son verilmelidir. Hukukun işleyişine siyasetin ayrımcı müdahalesi, devlete yönelik en büyük kötülük olarak tanımlanmalıdır. Mevcut adaletsizliklerin çözümü için AYM ve AİHM kararlarının bağlayıcılığı önemlidir. ‘Gizli tanık’ ve ‘iltisak’ gibi istismar edilebilecek uygulamalarla adil yargılama ilkesinin ihlaline son verilmelidir.
– İfade özgürlüğü alanının genişletilmesi, demokratik hukuk devleti olma iddiasının gereğidir. İfade özgürlüğü ve çoğulculuğun birliğimizin güçlenmesine katkı sağlayacağı açıktır.
– Devlet, güç kullanır. Bu gücün denetlenmediği durumlarda hukuksuzluk ve keyfilik ortaya çıkar. Yargı, bu tür olumsuzluklara karşı vatandaşların son sığınağıdır. Hukuk ve adaletin olmadığı yerlerde özgürlük var olamaz. Özgürlük, yalnızca adaletin teminat altına alındığı hukuk düzenlerinde korunabilir.
Bu bağlamda ilk adım olarak, kuvvetler ayrılığı ilkesini gerçek anlamda hayata geçirmek ve devlet organları arasında denge ve denetimi sağlayan bir yönetim biçimine geçmek gerekmektedir.
BİLDİRİYE İMZA ATAN İSİMLER
Eski Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, eski Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, eski Kalkınma Bakanı Müslim Doğan, eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Hakan Tartan, eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel, eski Başbakan Yardımcısı Ertuğrul Yalçınbayır, eski Milletvekilleri Abdullah Erdoğmuş, Beyhan Aslan, Haluk Özdalga, Sırrı Özbek, Nesrin Nas, Suat Kınıklıoğlu, hukukçu Ali Rıza Çoban, sosyolog Doğu Erbil, iktisatçılar Erdal Türkkan, Mehmet Altan, yazar Figen Çalıkuşu ve Helün Fırat.
