Türk ve dünya mutfağında yemekleri lezzetlendiren en önemli unsurların başında baharatlar ve aromatik bitkiler yer alıyor. Türkiye’nin iklimi, bu alanda birçok türün yetişmesine imkân tanırken, yapılan ihracatla da dünya çapında dikkat çekiyor.
Aromatik Bitkiler ve Baharat Üreticileri Derneği (ABÜDER) Başkanı Aydın Acun, Türkiye’de yer alan 600’ün üzerindeki aromatik bitki türü hakkında bilgileri paylaştı.
Anadolu ve Trakya gibi zengin coğrafyaların birçok bitki türüne ev sahipliği yaptığını vurgulayan Acun, Türkiye’deki yöresel otları kapsayan birçok baharatın da mevcut olduğunu belirtti.
Acun, en fazla baharat üretiminin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapıldığını ifade ederek, “Kırmızı biber ülkesi olarak biliniyoruz. Güneydoğu Anadolu, 350 bin ton seviyelerine ulaşan kırmızı biber üretimi ile öne çıkıyor. Baharat olarak bunu pul biber ve acı-tatlı toz biber şeklinde tüketiyoruz.” dedi.
En Çok Pul Biber İhraç Edildi
Acun, Türkiye’de en fazla tüketilen baharatların başında pul biber ve tatlı-acı kırmızı toz biberin geldiğini, ardından ise Hindistan cevizi ve karabiberin takip ettiğini bildirdi. Ayrıca, susam, kimyon, çörekotu, sumak, kekik ve nanenin de yaygın tüketilen baharatlar arasında yer aldığını söyledi.
İklim koşulları gereği Türkiye’de yetiştirilemeyen ithal baharatlar bulunduğunu belirten Acun, “Mesela Türk kimyonu, dünya çapında kaliteli bir ürün olarak değerlendiriliyor ve üretiminde başarılıyız.” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin tarımsal potansiyelinin bu alanda daha da geliştirilebileceğine dikkat çekti.
Baharat ve aromatik bitkiler sektörünün Türkiye ekonomisine önemli bir katkı sunduğunu vurgulayan Acun, “Bu sektör, hem iç hem de dış pazarda geçen yıl 60 milyar lira katkı sağladı. Türkiye’nin baharat potansiyeli oldukça geniş. İç pazarla sınırlı kalmayıp, yurt dışına da önemli satışlar yapabileceğimiz bir alan.” şeklinde konuştu.
ABD’nin uzun zamandır Türkiye’nin en büyük baharat ihraç pazarı olduğunu söyleyen Acun, Almanya’nın ikinci, ardından da Çin’in geldiğini ifade etti. “Defne yaprağı ve kekik, ihracatta lokomotif ürünlerimizdir. Türk baharatları 5 kıta ve 156 ülkeye ulaşmaktadır.” dedi.
Dış Ticaret Fazlası Veren Bir Sektör
Geçtiğimiz yıl Türkiye’nin ABD’ye 31 milyon dolarlık baharat ihracatı gerçekleştirdiğini, Almanya’ya ise 22 milyon dolarlık bir dış satış yapıldığını belirten Acun, “2022 ve 2023 yıllarında baharat ihracatı açısından zor zamanlar geçirdik; ancak 2024’ün başarılı bir yıl olmasını bekliyoruz.” dedi.
Aydın Acun, 2025 yılına ilişkin hedeflerin 2024 yılını geçmesi yönünde olduğunu, ancak küresel ticaretin dalgalanmaları nedeniyle şimdiden kesin bir öngörüde bulunmanın zor olduğunu sözlerine ekledi.
Baharat ve aromatik bitkilerin dış ticaretten fazlasıyla kazanç sağladığını belirten Acun, Türkiye’nin defne yaprağı ve kekik konusunda dünya pazarında önemli bir yer edindiğini ifade ederek, “Defne yaprağında dünya ihracatının yüzde 50’sinden fazlasını, kekikte de yaklaşık yüzde 50’sini biz sağlayabiliyoruz.” sözleriyle konuyu sonlandırdı.
