Borsa İstanbul'da Kayda Değer Düşüş

Emre DEVECİ / Nefes.com.tr

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB), 2023 yılı haziran ayına ait Finansal Piyasa Özet Verileri'ni duyurdu.

Yayınlanan veriler, Borsa İstanbul'daki aktif yatırımcı sayısında yaşanan büyük düşüşü gözler önüne seriyor. Aktif hesaplar, ayda en az bir işlem gerçekleştiren yatırımcıları kapsıyor.

8 MİLYONUN ÜSTÜNDEYDİ, 3 MİLYONUN ALTINA DÜŞTÜ

2023'te 8 milyonu aşan aktif yatırımcı sayısı, 2025'in ilk yarısında 3 milyonun altına geriledi. Böylece, Borsa İstanbul'da yalnızca iki yıl içinde 5 milyon kişilik tarihî bir azalma kaydedilmiş oldu.

Aktif hesap sayısı, 2021-2023 döneminde yüksek enflasyon ve düşük faiz oranlarının etkisiyle yaklaşık 750 binden 8 milyona kadar yükselmişti.

2023'te 8,5 milyonu geçerek tarihi bir zirveye ulaşan bakiyeli hesap sayısı ise, Haziran 2025 itibarıyla 6,5 milyonun altına inerek iki yılda 2 milyonun üzerinde bir kayıp yaşadı. 2025 yılının ilk yarısındaki kayıp yaklaşık 400 bin kişi olarak kaydedildi.

Artan yüksek faiz oranları, yatırımcıların TL mevduatına olan ilgisini artırırken, borsaya yönelimlerini düşürdü. Yüksek faiz oranları aynı zamanda şirketlerin karlarında da azalmaya sebep oldu.

BIST 100 endeksi, yıl başından bu yana yalnızca yüzde 3 artış gösterdi ve yüzde 16,7'lik altı aylık resmi enflasyonun oldukça gerisinde kaldı.

Halka Arzda Hızlı Düşüş

2023 yılında 79,3 milyar TL değerinde 54 halka arz gerçekleşirken, son iki yıldaki rakamlar önemli ölçüde düştü.

2024'te 59,8 milyar TL'lik 34 halka arz yapılırken, 2025’in ilk yarısında yalnızca 11 halka arz gerçekleşti ve toplamda 28,6 milyar TL toplandı.

2023'te birincil halka arz yanında, bedelli sermaye artırımı ve ikincil halka arzlarla birlikte toplam 157,1 milyar TL’ye ulaşıldı. Ancak 2024’te bu rakam 105,7 milyar TL’ye, 2025’in ilk yarısında ise 52 milyar TL’ye geriledi.

Halka arzlardaki düşüş ve halka arz edilen hisse senetlerinin başlangıçtaki düşük performanslarının, yatırımcı sayısındaki düşüşte etkin rol oynadığı gözlemleniyor.

Yerli Yatırımcıların Borsa Yatırımı 3,9 Trilyon TL

TSPB'nin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerinden derlediği “Finansal Piyasa Özet Verileri”ne göre, yurt içi yerleşik ve yurt dışı yerleşik yatırımcıların toplam finansal varlıkları bu yılın ilk yarısında geçen yılın sonuna kıyasla yüzde 19 artarak yaklaşık 40 trilyon 147 milyar liraya ulaştı.

Verilere göre, 2024 yılı sonunda 3 trilyon 606 milyar lira olarak kaydedilen yurt içi yerleşiklerin pay senedi varlıkları, bu yılın ilk yarısında yüzde 7,9 artışla haziran itibarıyla 3 trilyon 889 milyar lira seviyesine çıktı.

Borsa İstanbul’daki dalgalanma ve yatırımcı sayısındaki azalmaya rağmen yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları rekor seviyeye ulaştı, fakat bu varlıkların sunduğu getiri, yıllık ve altı aylık bazda enflasyonun altında kaldı. Haziran sonunda 3 trilyon 889 milyar lira olan yerli yatırımcıların pay senedi varlıklarının 1 trilyon 978 milyar lira kurumsal yatırımcılara, 1 trilyon 911 milyar lira ise bireysel yatırımcılara ait olduğu belirlendi.

Yerlilerin Toplam Finansal Varlığı 36,1 Trilyon TL

Yerli yatırımcıların finansal varlıkları geçen yıl sonunda 29 trilyon 831 milyar lira iken, 6 ayda yüzde 21 artışla haziran ayı sonunda 36,1 trilyon liraya yükseldi. Yerli yatırımcıların finansal varlıkları, 2024 Haziran-2025 Haziran döneminde yaklaşık yüzde 38,4 artış göstermiştir. Veriler, yatırımcıların finansal varlıklarının yıllık ve altı aylık bazda enflasyonun üzerinde artış kaydettiğini ortaya koydu.

2025'in ilk yarısında yerli yatırımcıların finansal varlıklarında en yüksek büyüme, varant ve sertifikaların ardından özel Eurobond varlıklarında gerçekleşti.

Bu yılın ilk yarısında yerli yatırımcıların özel Eurobond varlıkları yüzde 41,2 artış göstererek 1 trilyon 353 milyar liraya çıkarken, kamu Eurobond varlıkları da yüzde 11,4 artarak 2 trilyon liraya ulaştı.

Yerli yatırımcıların TL mevduatları yıllık bazda yüzde 39, son 6 ayda ise yüzde 13,1 artışla 2025 Haziran ayı itibarıyla 13 trilyon 175 milyar liraya ulaştı. Yerli yatırımcıların döviz tevdiat hesaplarındaki varlıkları ise bu yılın ilk yarısında yüzde 3,8 artış göstererek haziran ayı sonunda 5 trilyon 530 milyar lira oldu.

Yabancıların Varlıklarında Sınırlı Artış

Veriler, yerli yatırımcıların finansal varlıklarındaki artışa rağmen yabancı yatırımcıların finansal varlıklarının sınırlı oranda yükseldiğini göstermektedir. 2024 yılı sonunda 3 trilyon 892 milyar lira olan yurt dışı yerleşiklerin finansal varlıkları, bu yılın ilk yarısında yüzde 4,1 artarak haziran sonu itibarıyla 4,1 trilyon liraya ulaşmıştır.

Yabancı yatırımcıların finansal varlıkları, 2024 Haziran-2025 Haziran döneminde de yüzde 8,6 artış göstermiştir. Yabancı yatırımcıların döviz tevdiat hesaplarındaki varlıkları 6 ayda yüzde 30,2 artarak 885,7 milyar liraya, TL mevduatındaki varlıkları ise yüzde 3,3 artışla 449 milyar liraya ulaştı.

TSPB Özet Verileri, yabancı yatırımcıların özel sektör borçlanma araçlarıyla ilgili varlıklarının 6 ayda yüzde 142 artarak Haziran 2025 itibarıyla 30 milyar 657 milyon liraya yükseldiğini ortaya koydu. 2024 yılı sonunda 2 trilyon 105 milyar lira olan yabancı yatırımcıların pay senedi varlıkları 6 ayda yüzde 1,9 artarak bu yıl haziran ayı sonu itibarıyla 2 trilyon 145 milyar liraya ulaştı. Ayrıca, 2024 sonunda 616 milyar lira olan yabancı yatırımcıların devlet iç borçlanma senedi varlıkları da 6 ayda yüzde 23,3 azalarak Haziran 2024 sonunda 472 milyar lira seviyesine geriledi.