Doğayla iç içe, minimalist ve sürdürülebilir yaşam tarzına olan ilgi, dünya genelinde hızla artarken, Türkiye'de de Tiny House, yani küçük ev hareketi büyük bir ivme kazandı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını döneminde başlayan 'kentten kaçış' isteği, 6 Şubat 2023'te meydana gelen ve en az 53 bin 537 kişinin hayatını kaybettiği büyük depremin ardından daha da arttı.
Bu yapılar, 'hafif' ve 'esnek' özellikleri ile birlikte düşük maliyetleriyle de dikkat çekiyor. Büyükşehirlerdeki yüksek konut fiyatları düşünüldüğünde, pek çok kişi için öncelikli bir tercih haline gelmeye başladı. Hatta bazıları tarafından 'orta sınıfın gecekondusu' olarak tanımlanıyor.
Tekerlekli ve plakalı tiny house fiyatları 700 bin TL ile 1 milyon 800 bin TL arasında değişiyor. Plakasız ve sabit yapılarda ise fiyat aralığı 600 bin TL – 1 milyon 500 bin TL'ye kadar iniyor.
Muğla'nın Menteşe ilçesinden gelen bir haber, vatandaşları bu konuda daha dikkatli olmaları konusunda uyarıyor.
Gökova Körfezi'nin gözde noktalarından biri olan koruma altındaki Akbük Koyu, son yıllarda kıyıların özel işletmelere tahsis edilmesi nedeniyle sık sık gündeme geliyor.
Menteşe Belediyesi, 2023 yılında kıyı şeridinin bir bölümünün halk plajı olarak düzenlendiğini açıklamış olsa da, bu sefer plajda bulunan Tiny House'lar tartışma konusu oldu.
Sosyal medya üzerinden paylaşılan görüntülerde, kıyı şeridine yerleştirilen 11 Tiny House dikkat çekti. Kimler tarafından yerleştirildiği henüz bilinmiyor; ancak evlerin etrafı çevrildi.
Menteşe Belediye Başkan Yardımcısı Engin Fırat Ata, alanın özel mülk içerisinde yer aldığını ve geçtiğimiz hafta zabıta ekipleri tarafından mühürleme işleminin gerçekleştirildiğini ifade etti.
Ata, Yapı Kontrol Müdürlüğü ekiplerinin de bu sabah alanda incelemelere başladığını belirterek, şu açıklamalarda bulundu:
“Kıyıların halkın ortak kullanım alanı olduğu ilkesi doğrultusunda, Akbük Koyu’nda özel mülk içerisinde bulunan ve basına da yansıyan, kaçak olduğu değerlendirilen yapılara yönelik geçtiğimiz hafta Zabıta Müdürlüğümüzce mühürleme işlemi yapılmış olup, süreç ile ilgili tüm yasal işlemler Yapı Kontrol Müdürlüğümüz tarafından mevzuat çerçevesinde ve kamu yararı gözetilerek yürütülmektedir.”
Ayrıca, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Muğla İl Müdürlüğü ekiplerinin de alanda inceleme yaptığı öğrenildi.
Bozcaada'da Son Tarih Yaklaşıyor
Çanakkale'nin Bozcaada ilçesinde, 9 Nisan 2021'de yapılan meclis toplantısında alınan kararla Tiny House'ların adaya geçişinin yasaklandığı biliniyor.
Dün itibariyle mevcut yapıların da adanın dışına çıkarılması yönünde karar alındı. Öncelikle tüm altyapı hizmetleri durdurulacak ve ardından 1 Eylül'e kadar adayı terk etmeleri bekleniyor.
Bu tarihten sonra adada kalmaya devam edenler için her gün ek cezalar uygulanacak.
İlk Değil
Bu yasak kararı, Türkiye'de bir 'ilk' niteliği taşımıyor.
2024 yılında İzmir'de, Karaburun Belediyesi, yarımadanın Cumhurbaşkanlığı kararıyla 'özel çevre koruma bölgesi' ilan edildiğini duyurmuştu.
'Gelişigüzel' yerleştirilmiş tiny house'ların arazi kullanımına aykırı sonuçlar doğurduğu ve çevre kirliliğine sebep olduğu belirtilerek yasak kararı alındı.
Hatta bu süreçte Aras Bulut İynemli, Erkan Kolçak Köstendil ve Necip Memili'ye ait yapılar da kaldırıldı. Bu durum, ünlü dizi Çukur'da dile getirilen ve duvarlara yazılan o bilinen sözle özetlenebilir: 'Olacak gibi değildi, olmadı da zaten'.
Cumhurbaşkanlığı kararıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen Karaburun Yarımadası, zengin bitki örtüsü ve özgün hayvan varlığıyla Türkiye'nin özel coğrafyalarından biridir. Yerel yönetim uygulamalarıyla ilgili tüm yasa, yönetmelik ve mevzuat, ilçemizin her bir ferdi için bağlayıcı olmaktadır.
Aynı tarihlerde Çeşme'de, Çiftlik Mahallesi Altınkum Pırlanta Sitesi yanındaki bir arazide bulunan tiny house'lar, ruhsatsız olmaları gerekçesiyle büyükşehir belediyesinin verdiği üç günlük sürenin sonunda yıkıldı.
Edirne Valisi: 'Mantar Gibi'ler
Benzer bir durum Mayıs 2024'te Edirne'de büyük bir tartışmaya neden oldu.
Saros Körfezi’nde bulunan Tiny House'lar, valilik talimatıyla kaldırıldı. Gerekçe olarak yapıların 'tarım arazisi' üzerine inşa edilmesi gösterildi:
“Her geldiğimde burada mantar gibi çoğalıyorlar. Bu tiny house adı altında 'römork' diyorlar, plakası var ama bakıyorsun aracı oraya koyuyorlar, altyapısını yapıyorlar ve önüne bir de havuz yapıyorlar. Bu hafta 40 tane kaldırdık. Bundan sonra da bunlara izin vermeyeceğiz. Çünkü hukuki değil yaptıkları. Burada tarım arazilerimiz çok değerli, burası turizm bölgesi.”
Yıkım işlemleri sırasında vatandaşlar ve jandarma arasında gergin anlar yaşandı. Bazı tiny house sahipleri gözaltına alındı:
“Jandarma Komutanı ters kelepçe yaparak herkese valiliğin emriyle müdahale ediyor. Bu tiny house yıkımı büyük bir haksızlık. Bunlar plakalı ruhsatlı. Kendi arazilerimize bunu kullanıyoruz. Karayolları'nın, Ulaştırma Bakanlığı’nın verdiği plaka ve ruhsatla bunlar burada. Bize 'Sizi istemiyoruz, mantar' dediler, 'mantar gibi çoğalıyor' dediler. Hakkımızda haksız ve hukuksuz işlemler başlatıldı.”
Bursa'da Gerekçe 'Tarım Arazisi'
Bursa'da Mudanya Belediyesi, Ağustos 2024'te 122 Tiny House'un yıkımına karar verdi. Bu yapıların tarım arazisi üzerine izinsiz olarak inşa edildiğini ve toprak koruma projesine aykırı olduğunu belirtti.
Tavsiyeler Neler?
Tiny House'lara olan ilginin artması, 'hukuk', 'kentleşme' ve 'tarımsal üretim' konularında tartışmalara yol açmaya başladı.
Tarım arazilerinin amaç dışı kullanılması nedeniyle üretimin olumsuz etkilenebileceğini, turizm açısından dezavantaj yaratabileceğini ve kentlerin ile köylerin imar dokusunun bozulabileceğini belirten sivil toplum kuruluşları, buna karşın bunun vatandaşların hakkı olduğunu da dile getiriyor.
Turizm açısından önemli şehirlerde Tiny House'ların otel ve pansiyon müşterilerini 'çalacağı' endişesi de bazı iş insanları tarafından dile getiriliyor.
Bu konuda niyetleri olanların, alacakları ya da kiralayacakları arazilerin küçük evleri inşa etmeye uygun imar durumuna sahip olup olmadığını belediyelerden öğrenmeleri önerilmektedir.
Aksi takdirde para ve hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilirler.
