Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü'nden Doç. Dr. Güray Doğan, son zamanlardaki fırtına, hortum ve yangın olaylarına dikkat çekerek, köklerinden sökülen ağaçlar ve araçların üzerine düşen ağaçlar gördüğünü, naylonları yırtılmış ve bir yılın emeğinin sular altında kalmış seraların mevcut olduğunu ifade etti.
Su dolmuş yollar ve don vurmuş portakallar hakkında bilgi veren Doç. Dr. Doğan, “Şiddetli orman yangınları, dev dalgalar ve savrulan konteynırlarla karşılaştık. Bu durumlarda maalesef can kayıplarımız oldu. Tüm bunları iklim değişikliği ile ilişkilendirebiliriz, fakat iklim değişikliğini tetikleyen unsur insanoğludur. İklim değişikliğinin su kaynakları, tarım ve enerji sistemleri üzerindeki etkilerini değerlendirmemiz gerekiyor. Çünkü bunlar yaşamamız için temel altyapı bileşenleridir,” dedi.
Yüzde 50 Daha Fazla Sıcaklık
Karbondioksit emisyonlarının dünya genelinde arttığını belirten Doç. Dr. Doğan, “İklim değişikliği hayatımıza neler getiriyor? Güneş rejimindeki dengesizlikler ve kara ile denizler arasındaki sıcaklık farklılıkları, Antalya'da hızla yaşanmaktadır. Bu durumun fırtına ve hortumların oluşumuna yol açtığını görebiliriz. 2023 yılında dünya sıcaklık ortalaması 1,21 santigrat derece yüksekken, 1980 döneminde Türkiye'de bu oran 1,8 santigrat derece olarak ölçüldü. Bu da demektir ki, yüzde 50 daha fazla sıcaklık deneyimlemekteyiz. Ayrıca, Antalya'da deniz seviyesinin yükselmesi gözlemleniyor. Son 10 yılda deniz seviyesi 7,5 santim artmıştır,” açıklamasında bulundu.
Denizlerdeki Isınma da Artıyor
Doç. Dr. Güray Doğan, Antalya'da genel olarak deniz suyu seviyesinin yükseldiğini belirterek, “Yapılan tahminler ve çalışmalar doğrultusunda her 10 yılda 7,5 santimlik bir su seviyesi artışı olması öngörülüyor. Bu konuda gerekli kuruluşlar ve ölçüm istasyonları çalışmalarını sürdürmektedir. Gelecekte bu artışın devam etmesini bekliyoruz. Özellikle 1960'lardan itibaren karbondioksit emisyonlarımız yıllık 0,9 ppm oranında artarken; şu anda bu oran 2,5 ppm'ye yükselmiştir. Bu durum denizlerde ısınmanın artacağını ve dolayısıyla deniz seviyesinin genişlemesi ile bu yükselişin süreceğini göstermektedir,” dedi.
Millimetreden Santimetreye 10 Yılda Geçiş Var
Deniz seviyesindeki yıllık artışın genelde göz ardı edilebilecek bir miktar olarak kabul edildiğini belirten Doç. Dr. Doğan, “Ancak kümülatif olarak ciddi artışlar yaşanmakta. Yıllık 0,74 millimetre gibi bir değeri gözlemliyoruz. Bu, ilk başta düşük bir değer gibi görünse de, 10 yıllık bir dilimde bu, 7,5 santimetreye denk geliyor. Bu da önemli bir rakam olarak değerlendirilmeli. Millimetreden santimetreye geçiş süreci 10 yıllık bir dönemi kapsamaktadır. Deniz üzerinde ölçüm istasyonlarımız mevcut; bu istasyonlar sayesinde verileri net bir şekilde tespit edebiliyoruz,” dedi.
Tarıma Ciddi Bir Sorun Bizi Bekliyor
Şu an için sahillerde kaydedilen 7,5 santimlik yükselmenin etkilerinin görünmediğini belirten Doç. Dr. Doğan, zamanla özellikle Serik bölgesinde bu etkilerin ortaya çıkacağını vurguladı. “Antalya'nın doğu kesimlerinde ve batı kesimlerinde, sahil bölgeleri ve tarım ile uğraşanlar bu etkileri hissetmeye başlayacaktır. Burada tuzlanma yaşanacak. Deniz suyunun karasal su ile karışması, tarımda ciddi sorunlar yaratacaktır,” şeklinde uyardı. Deniz suyunun tatlı su kaynakları ile olan etkileşiminin genellikle yer altı sularıyla gerçekleştiğine dikkat çeken Doç. Dr. Doğan, “Deniz suyunun yoğunluğu daha az olduğu için tatlı suyun üzerinde kalmaktadır. Bu ayrışma süreci ise oldukça uzun bir zaman alır,” diye ekledi.
Denizler 100 Yıl Sonra Tepki Veriyor
Önümüzdeki yıllarda deniz suyu seviyesindeki artışın daha da hızlanacağını ifade eden Doç. Dr. Doğan, “Denizler genellikle küresel ısınmaya 100 yıl kadar sonra yanıt vermeye başlıyor. 1850'den bu yana küresel ısınmanın yaşandığını göz önünde bulundurursak, deniz sıcaklıklarının artmaya devam etmesini beklemeliyiz. Bu durum, buzulların erime hızı ile de bağlantılıdır ve deniz akıntıları ile ilişkili bir durumdur. Küresel ölçekle deniz suyu seviyesinin genel olarak yükselebileceği beklentisi bulunmaktadır,” ifadelerini kullandı.
