24 Yıldır Çözülemeyen Cinayet, Operasyon Sonrası Ölümler: Moskova ile Bakü Arasındaki Gelişmeler

Rusya ve Azerbaycan arasında tansiyon yükselmeye devam ediyor. Azerbaycan'daki Sputnik ofisi, polis tarafından basıldı ve iki gazeteci gözaltına alındı.

Ama bu iki ülke arasındaki gerginliğin temelinde, 2001 yılında işlenen bir cinayet yatmakta.

24 yıl önce, Rusya’nın Urallar bölgesindeki Yekaterinburg şehrinin göl kenarındaki bir restoran yakınında bıçaklanmış bir erkek cesedi bulundu. Polis, saldırıya uğrayan adamın son nefesini vermeden önce katillerinin ismini fısıldadığını iddia ediyor.

Cinayete kurban giden bu kişi ile katilleri olduğu düşünülen kişiler Azerbaycan Türküydü. Söz konusu kişilerin aileleri, 90'lı yıllardaki Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Rusya'ya göç etmişti.

ŞÜPHELİLERİ BULMAK 24 YIL SÜRDÜ

Fakat Rus yetkililerin şüphelileri bulup gözaltına alması tam 24 yıl sürdü. Bu süre zarfında şüphelilerin herhangi bir kaçma ya da saklanma girişiminde bulunmadığı, aksine Rusya'da restoran işletmeye devam ettikleri bildirildi.

Cuma günü gerçekleştirilen operasyonda iki şüpheli gözaltına alındıkları sırada hayatlarını kaybetti. Savcılık, şüphelilerden birinin kalp krizi sonucu, diğerinin ise ölüm sebeplerinin henüz tespit edilemediğini açıkladı.

Savcılık, şüphelilerin başka cinayetlerden de sorumlu olan bir suç örgütü üyesi olduklarını ve 2021'de 44 kişinin ölümüne yol açan sahte alkol satışı olayına karıştıklarını belirtti.

Savcılar, şüphelilerin neden daha önce gözaltına alınmadığı veya gözaltına alma koşulları hakkında açık bir bilgi vermedi.

ŞİDDET KABUL EDİLEMEZ

İki şüphelinin ölümü, Rusya ve Azerbaycan arasındaki diplomatik ilişkilerde büyük bir sarsıntıya yol açtı.

Bunun üzerine Azerbaycan'da, Rus istihbaratına hizmet etmekle suçlanan iki kişinin tutuklandığı bildirildi. Kremlin tarafından desteklenen bir medya kuruluşu kapatıldı ve Moskova'nın düzenleyeceği kültürel etkinlikler iptal edildi.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Rus polisi ve istihbarat yetkililerinin Azerbaycanlı bireyleri “kabul edilemez bir şiddet” ile öldürdüğünü ifade etti.

Azerbaycan basınında, Rus yetkililerin sabah saatlerinde baskınlar düzenlediği ve şiddete başvurduğu haberleri yer aldı. Şiddet mağdurlarının görüntüleri de basında geniş bir şekilde yayımlandı.

GELİŞMELER ÜZERİNDEN KONUŞAN ANALİSTLER

Olayların ardından Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Azerbaycan’ın tepkisine yönelik yorum yaptı ve “Azerbaycan duygu dolu bir tepki veriyor” diyerek, olayların güvenlik güçlerinin işi olduğunu ve böyle bir tepkiye neden olunmaması gerektiğini savundu.

Ancak El Cezire’ye konuşan Azerbaycanlı siyasi analist Emil Mustafayev, Kremlin'in iç siyasetteki rahatsızlıkları bastırmak için azınlıkları “günah keçisi” olarak kullandığını belirtti. Bu stratejinin geçmişte Ukraynalılar, Tacikler ve Özbekler için de uygulandığını ekledi.

Rusya'da yaklaşık iki milyon Azerbaycanlı yaşıyor ve çoğu tarım ürünleri satıcılığı yapıyor. Ancak bu topluluk, sık sık polis şiddeti ve ırkçı saldırılara maruz kaldıklarını dile getiriyor.

Araştırmacı Nikolay Mitrokhin, El Cezire’ye verdiği demeçte, Azerbaycanlıların 90'lı yıllardaki göçten itibaren aşırı milliyetçi grupların hedefi haline geldiğini ifade etti. Mitrokhin, bazı ırkçı figürlerin şimdi güvenlik birimlerine sızmış olabileceğini belirtti.

AZERBAYCAN RUS ETKİSİNİ KABUL ETMİYOR

Öte yandan, bölgedeki jeopolitik gelişmelerin de mevcut gerginliğin nedeni olabileceği düşünülüyor. Azerbaycan, 2020'de Dağlık Karabağ'daki savaşı kazanarak, geçen yıl bölgede yaşayan Ermeni nüfusu neredeyse tamamen Ermenistan'a geri dönmeye zorlamıştı; bu durum, Rusya'nın Güney Kafkasya'daki nüfuzunu zayıflatmış olabilir.

Analistler, Azerbaycan’ın “barış gücü” adı altında “denge bozucu bir rol üstlendiğini” düşündüğü Rusya'dan artık bölgedeki etkisini istemediğine dikkat çekiyor.

Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, 9 Mayıs zafer kutlamalarına katılmayarak bu gerilimi gösterdi.

Ayrıca Rusya'dan gelen açıklamalarda, dış güçlerin iki ülke arasındaki ilişkileri bozma çabasında olduğu ve Azerbaycan'ın önemli bir müttefik olduğu vurgulandı.