İran-İsrail çatışması gübre ve mazot fiyatlarını etkiledi: Gıda fiyatları artabilir

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, haziran ayının üretici ve market fiyat farkları ile girdi maliyetlerindeki artışlar üzerine açıklamalarda bulundu.

Bayraktar, Türkiye’nin kimyasal gübre hammaddesinin yüzde 90’ından fazlasını ithal ettiğini ve gübre piyasalarının hem uluslararası piyasalara hem de döviz kurlarına bağlı olduğunu vurgulayarak, 13 Haziran’da başlayan İran-İsrail savaşının gübre fiyatlarını yükselttiğini dile getirdi.

Savaş bölgesindeki ülkelerin dünya gübre üretiminde önemli bir yer tuttuğunu belirten Bayraktar, ulaşım yollarında yaşanan kısıtlamaların Türkiye'deki gübre piyasasını olumsuz etkilediğini ifade etti.

Gübre ve Mazot Fiyatlarındaki Keskin Artış

Haziran ayında ÜRE gübresi fiyatı bir ayda yüzde 38,5 artışla 27 bin 192 liraya ulaşırken, DAP gübresi fiyatı yüzde 12,9’luk bir artışla 30 bin 521 liraya çıktı.

20.20.0 kompoze gübresi yüzde 10,7, amonyum sülfat yüzde 6, amonyum nitrat ise yüzde 3,1 oranında zamlandı. Yıllık bazda ÜRE gübresi fiyatı yüzde 99,4, DAP gübresi yüzde 48,8, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 42,7, amonyum nitrat yüzde 36, amonyum sülfat ise yüzde 34,7 oranında artış gösterdi.

Bayraktar, mazotun litre fiyatının aylık yüzde 6,2, yıllık ise yüzde 15,1 artışla 49 lira 89 kuruşa yükseldiğini; yıllık bazda süt ve besi yemi fiyatlarının yüzde 30, elektrik fiyatlarının ise yüzde 47 oranında arttığını kaydetti.

Gübre Eksikliği Verimi Olumsuz Etkileyebilir

Önümüzdeki dönemde mısır, ayçiçeği ve çeltik gibi sıcak iklim tahıllarında üst gübreleme yapılacağını hatırlatan Bayraktar, gübre tedarikinde yaşanan zorlukların çiftçilerin yüksek fiyatlarla alım yapmasına neden olacağını, birçok çiftçinin ise gübre almakta zorlanacağını belirtti.

Bayraktar, nisan ayında meydana gelen zirai donun meyvelerde, ardından gelen kuraklığın buğday ve arpa gibi serin iklim tahıllarında verim kayıplarına neden olduğunu hatırlatarak, gübre eksikliğinin tarımsal üretimde daha büyük zararlara yol açacağını vurguladı.

Bayraktar, “Gübre gibi artan girdi fiyatlarıyla üretimde zorluk çeken çiftçilerimizin desteklenmesi son derece önemlidir. Bu bağlamda, 2025 yılı destekleri içinde yer alan ana desteklerin artırılması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.

Üretici ile Market Arasındaki Fiyat Farkı Karpuzda Yüzde 600

Haziran ayında üretici ve market arasındaki fiyat farklarının ciddi boyutlara ulaştığını belirten Bayraktar, bu farkın karpuzda yüzde 600 ile en yüksek seviyeye ulaştığını ifade etti. Üreticide 2 lira olan karpuzun markette 14 liraya satıldığını aktaran Bayraktar, karpuzdaki fiyat farkını yüzde 284 ile kuru soğan, yüzde 261,6 ile kabak, yüzde 225,5 ile nohut ve yüzde 220,8 ile kuru fasulyenin takip ettiğini dile getirdi.

Haziran ayında markette en fazla fiyat artışı görülen ürünün yüzde 42 ile limon, en fazla fiyat düşüşünü yaşayan ürünün ise yüzde 67,5 ile karpuz olduğunu belirten Bayraktar, üreticide ise en fazla fiyat artışının yüzde 43,1 ile kırmızı mercimekte, en yüksek düşüşün ise yüzde 89,5 ile karpuzda meydana geldiğini kaydetti.